Corona-expert tegen wil en dank, zo mag onze collega Bas Verberk zich inmiddels wel noemen. Bij elke nieuwe afgekondigde maatregel zoekt hij uit wat dit precies voor de sector betekent. In dit LKCAtelier praat hij ruim 60 professionals, werkend in of voor het onderwijs, bij.

Binnenschools is er weinig veranderd, op het gebruik van mondkapjes in het voortgezet onderwijs na. Buitenschools is er wel het nodige veranderd. Buiten geldt een maximum van 4 personen (kinderen tot 12 jaar niet meegeteld) en bij bijeenkomsten binnen mogen maximaal 30 personen aanwezig zijn. Cultuurbeoefening is een uitzondering op die regel.

Cultuurbeoefening buiten mag met meer dan 4 mensen. Maar de boodschap vanuit OCW is wel: zoek de randjes niet op. In verenigingsgebouwen mogen meer dan 30 kinderen of jongeren (tot en met 17 jaar). Maar dat geldt nadrukkelijk niet voor theaterzalen! Je mag dus niet met 2 klassen het theater in, ook niet als dat onder schooltijd gebeurt.

Het lijkt een duidelijk verhaal maar toch roept het vragen op. ‘Als ik nou workshops op een school geef, mogen we dan leerlingen dat buiten laten presenteren?’ Het is niet verboden maar je zoekt dan wel de randjes op en precies dat raadt OCW af. Misschien dus toch maar binnen doen.

De coronamaatregelen krijgen steeds meer impact op de sector. Uit ons LKCA-panel (een enquête onder vertegenwoordigers uit de eerste, tweede en derde lijn) blijkt dat instellingen minder leerlingen en klanten bereiken. Bovendien lijken meer leerlingen buiten de boot te vallen en neemt segregatie toe. Op termijn, zo denken de panelleden, zal cultuur niet belangrijker worden. Hooguit hetzelfde of zelfs minder belangrijk. De sector telt bovendien veel zzp’ers, voor wie het moeilijk is het hoofd boven water te houden. 

Ook uit de peilingen van DUO onder 200 cultuurcoördinatoren en 200 schoolleiders) komen weinig optimistisch stemmende geluiden. Sinds corona besteden scholen minder uren aan kunstzinnige oriëntatie. Een schokkende constatering, want internationaal zijn er voorbeelden dat het ook anders kan. Zo heeft Letland een speciaal tv-kanaal opgezet voor het onderwijzen van vakken, waaronder dus óók kunst en cultuur.

De Nederlandse overheid heeft wel enkele financiële regelingen die mogelijk soelaas kunnen bieden. Zo zijn er al 2 tranches geweest voor scholen om onderwijsachterstanden weg te werken. Dat kunnen scholen ook voor cultuuronderwijs inzetten (244 miljoen euro). Mogelijk komt er nog een 3^e ronde. Vraag vooral bij jouw school(bestuur) na of zij ook geld hebben aangevraagd.

Verder is er via diverse steunpakketten voor gemeenten in totaal 318,5 miljoen euro beschikbaar, deels geoormerkt voor cultuur. Daar heb je als zzp’er, leraar of educatief medewerker niet direct zelf iets aan, maar je kunt lokale raadsleden wel vragen wat jouw gemeente doet met dat geld. Stimuleer hen om daar schriftelijke vragen over te stellen. Hoeveel geld hebben we ontvangen en wat gaan we daar eigenlijk mee doen? Je kunt hen bijvoorbeeld tippen om gebouwen beschikbaar te stellen voor culturele activiteiten, om zzp’ers te ondersteunen of om kwetsbare gezinnen te helpen toch aan cultuur te doen.

Volgende maand komen wij met handelingsperspectieven: handvatten voor en praktijkvoorbeelden van wat je allemaal nog wel kunt doen met fysieke lessen, excursies en online aanbod. Voor nu helpt het al om met elkaar uit te wisselen: van tips en tricks over het maken van goede online lessen tot en met de samenwerking met scholen.

Hoe om te gaan met een onzekere toekomst, is een kwestie die erg leeft. Richt je je bij de ontwikkeling van cultuur(educatieve)projecten op een nieuw soort normaal? Ga je terug naar hoe het was of richt je je op iets anders? De beste oplossing is misschien wel om verschillende scenario’s te bedenken en de coronasituatie te gebruiken om nieuwe manieren te ontdekken.

Hoe houd je in deze tijden van corona de samenwerking tussen scholen en culturele instellingen goed? Ook zo’n kwestie waar veel mensen mee te maken hebben. Kan je misschien niet of lastig fysiek bij elkaar komen, deze tijd is dan wel weer uitermate geschikt om contacten aan te halen. Bel elkaar op, vraag wat de ander nodig heeft! Daardoor blijven er straks betere relaties over om samen mooie dingen te kunnen doen.