Oprichter van het Craftivist Collective Sarah Corbett stuurde regelmatig mails aan politici om aandacht te vragen voor sociale kwesties. Ze kreeg daarop weinig respons. Toen bedacht ze een andere manier: een met seringen geborduurde zakdoek met daarop het statement: don’t blow it. Ze overhandigde het persoonlijk aan een parlementslid. Er volgde een goed gesprek, misschien ook door het besef dat Sarah haar punt zó belangrijk vond dat ze er minstens een halve dag aan geborduurd had.

Sarah besefte dat naaldwerk een zachte maar krachtige manier kan zijn om aandacht te vestigen op belangrijke kwesties. Het gaat niet alleen om het statement maar ook om de aandacht en zorg waarmee het gemaakt is. Tijdens het borduren is de maker steekje voor steekje bezig met het onderwerp, maar ook met de persoon voor wie je het maakt.

Ik volgde haar voorbeeld. Na mijn workshop craftivisme op de Haagse Hogeschool borduurde ik een brief voor onze toenmalige voorzitter van College van Bestuur. Ik vroeg zijn aandacht voor de menselijke maat, die soms verloren lijkt te gaan in beleid dat vooral vanuit getallen en rendement wordt gemaakt. Ik kreeg een warme en ook inhoudelijke reactie terug. Een ander statement van mij hing in de fietsenstalling. Er was toen best veel gedoe op mijn werk en het sterkte me in mijn gevoel de confrontatie aan te gaan, ook als zaken niet veranderbaar lijken.

Craftivisten halen hun inspiratie uit de suffragettes die begin vorige eeuw strijd voerden voor vrouwenkiesrecht: zij gebruikten naaldwerk om hun politieke statements kracht bij te zetten. In 1908 was er een enorme optocht van zo’n 300.000 vrouwen en boven deze vrouwen rezen honderden banieren uit. Vrouwen die opkwamen voor hun rechten hadden hun politieke statement op banieren geborduurd en geappliqueerd. Het moet een visueel spektakel zijn geweest.

In 2019 vierden we 100 jaar vrouwenkiesrecht in Den Haag. Ik was er bij, in navolging van de suffragettes breidden we symbolische rozetten en borduurden we onze statements.

Toen ik in de 70’er jaren sociaal-cultureel werk studeerde voelden we ons solidair met de Chileense bevolking die gebukt ging onder de militaire dictatuur van Pinochet. Ik kende de strijdliederen en muurschilderingen als vormen van verzet. Waar ik pas vorig jaar achter kwam was dat er ook craftivisme was. De vrouwen borduurden daar arpillera’s, een traditionele vorm van handwerk, kleurrijke taferelen geborduurd op jute. Ook tijdens de onderdrukking gingen de vrouwen hiermee door, maar nu als zachte vorm van verzet met een politieke lading. Bijvoorbeeld met afbeeldingen van demonstranten die door de politie werden tegengehouden of geslagen.

Het regime zag er weinig kwaad in, het was onschuldig vrouwelijk naaldwerk. De vrouwen smokkelden hun borduurwerkjes via journalisten en toeristen naar het buitenland om de wereld te laten zien hoe de mensenrechten geschonden werden. Amnesty liet er kaarten van drukken. De borduurwerken werden verboden, maar ondergronds werkten de craftivisten door.

Craftivisme is inmiddels uitgegroeid tot een brede community, de #craftivism op instagram heeft zo’n 80.000 berichten. Ook in mijn eigen wijk ben ik bezig met craftivism. We werken aan de Deken van Segbroek. Buurtbewoners zijn uitgenodigd om op een lapje van 40 x 40 cm hun gedachten over de wijk te borduren en als ze zelf niet meer kunnen borduren, dan doen wij het. En geïnspireerd door het schrijven van deze blog heb ik eindelijk mijn BlackLivesMatter statement opgehangen in ons park. Altijd weer spannend hoe lang zal het blijven hangen…

Auteur: Mieke Klaver

Deze blog is onderdeel van de blogreeks ‘Culturele praktijken in beeld’, waarin LKCA laat zien dat het begrip ‘cultuur’ breder is dan vaak wordt vermoed. Bekijk ook de andere blogs en stel je open voor culturele praktijken die nu buiten het blikveld van de mainstream vallen.