Overal waar mensen zijn, is en ontstaat cultuur. Ons sociale leven is er als het ware in ingebed. Wanneer we een ruime, sociale blik op cultuur omarmen, zijn we beter in staat om te kijken naar wat mensen zelf als culturele activiteiten zien (Burggraaff en Klaver, 2019). Dit vraagt van culturele organisaties, fondsen en overheden een andere houding en begrip over wat cultuur dan is.

In de blogreeks Culturele Praktijken wil LKCA de verbreding van het cultuurbegrip verkennen. Maar wat zijn die culturele praktijken nu eigenlijk? Culturele praktijken zijn alledaagse culturele activiteiten of hobby’s die (voorlopig) te onderscheiden zijn van de ‘gebruikelijke’ cultuur zoals die aangeboden wordt in musea en op podia. Of iets een culturele praktijk is, is afhankelijk van het motief. Als er een bedoeling of betekenis zit in de activiteit, de activiteit sociaal is ingebed en een eigen logica heeft, spreken we van een culturele praktijk.

Laatst toegevoegde blog op 04-01-2023: Inkt, papier en koffie

Cultuur verdient een grondige heroriëntatie en culturele praktijken verdienen een herwaardering. Dat betekent in de eerste plaats open staan voor culturele praktijken van individuen en groepen die nu buiten het blikveld van de mainstream vallen. Niet door rechtstreeks naar hun culturele uitingen te vragen, maar bijvoorbeeld zoals Graves (2005) in tweede instantie deed: “Name the things that you and your grandparents know and care about – that twenty-five years from now nobody will remember any more” (Graves 2005, p.2). Een open vraag, vanuit interesse, met de intentie om te luisteren naar de antwoorden die de groep meteen raakt omdat ze weten dat het echt over hen gaat en over wat er straks misschien niet meer is. Graves schrijft over de culturele praktijken die lokaal, in de eigen buurten plaatsvinden, over “dingen die mensen doen” in plaats van consumeren. (id., p.3).

In de tweede plaats betekent dit het loslaten van ideeën over hoge en lage cultuur, goede en slechte smaken en andere mogelijke hiërarchieën die bepalen wat we de moeite waard vinden aan culturele praktijken en wat niet. Van den Haak (2014) laat zien dat we misschien wel denken dat het hiërarchisch denken over hoge en lage cultuur veranderd is in omnivoor denken, maar in de praktijk hebben de meeste mensen nog steeds beelden over hoog – dus kwaliteit -, en laag – dus onvoldoende kwaliteit – in hun hoofd. Van kunstprofessionals en hun ondersteuningsinstellingen vraagt dit een inspanning om verder te kijken dan de eigen beroepsprofielen, kunstdisciplines en kunstzinnige vorming.

Vragen en luisteren, loslaten van voorgeprogrammeerde ideeën over culturele hiërarchieën dus. Dat is wat nodig is om vanuit een brede blik naar culturele praktijken te kijken.
We laten verschillende culturele praktijken in ons werkveld zien waar deze twee uitgangspunten de lens zijn waardoor naar culturele uitingen wordt gekeken.

Burggraaff, W., & Klaver, M. (2019). Culturele praktijken. Schoonheid en betekenis achter de voordeur. Amsterdam, Nederland: Uitgeverij SWP.

Graves, J. B. (2005). Cultural democracy: the arts, community, and the public purpose. Urbana and Chicago, VS: University of Illinois Press.

Van den Haak, M. (2014). Disputing about taste. Practices and perceptions of cultural hierarchy in the Netherlands. Nederland: Ipskamp Drukkers.

Foto header: Punapanda / Flickr