Hoe zat het ook alweer? De Brede Specifieke Uitkering (SPUK), die vanaf dit kalenderjaar geldt, moet gemeenten stimuleren om integraal beleid te voeren. Deze brede subsidiepot vervangt allerlei losse potjes en fungeert als paraplu voor diverse regelingen en bestuursakkoorden, zoals het Sportakkoord II en het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). Onder de SPUK valt een veelheid aan gemeentelijke taken, van het tegengaan van eenzaamheid tot en met het geven van gezondheidsvoorlichting.

Elke gemeente in Nederland heeft zich aangemeld voor subsidie uit de brede SPUK. Voor 2023 gold een laagdrempelige aanmelding, maar om ook in 2024 en latere jaren subsidie te krijgen, moeten gemeenten uiterlijk 30 september een uitgewerkt plan van aanpak inleveren.
Daar is iedere gemeente nu druk mee bezig en dat is het momentum om de kracht van cultuur onder de aandacht te brengen. ‘Met cultuur kun je bijvoorbeeld goed aanhaken bij gemeentelijke beleidsthema’s als een gezonde en kansrijke leefomgeving, welzijn op recept, mentale gezondheid of Een tegen eenzaamheid’, tipt Finn Minke (LKCA).
Ze toont enkele filmpjes met good practices. Zoals SPOT Artiance in Alkmaar, een creatieve werkplaats voor psychisch kwetsbare jongeren. En Bolderkar Bossenburgh in Vlissingen, waarbij kunst werd ingezet om de leefbaarheid in wijken te verbeteren. Het danstheaterproject De Vlinder in Houten is bedoeld om eenzaamheid onder ouderen tegen te gaan. Zoals een betrokkene in het laatste filmpje zegt: ‘Bij cultuurprojecten heb je heel snel betekenisvol contact tussen deelnemers.’

Een van de grootste geldpotten binnen de SPUK is de Brede Regeling Combinatiefuncties (BRC). Tot nu toe ging het leeuwendeel van de BRC-gelden naar sport. Maar gezien de insteek van de SPUK – bevordering van een integrale, brede aanpak – liggen er nu kansen om sport en cultuur meer samen te laten optrekken.
Dat is in elk geval de intentie van de gemeente Den Haag, vertelt Renske Gasper (beleidsmedewerker cultuureducatie). Daartoe heeft de gemeente in kaart gebracht wat er nu al voor de diverse doelgroepen en terreinen gebeurt. ‘Dat biedt veel inzicht en je kunt elkaar nu beter vinden’, vertelt Gasper.
In 2022 steeg het percentage cultuur onder de combifuncties al van 3,4% naar 14%. Nieuw dit jaar is dat sport en cultuur veel meer gezamenlijk gaan optrekken. Dat kost tijd en energie, maar het loont wel, stelt Gasper. ‘We zijn allemaal in dezelfde wijken bezig, dus het is fijn als je elkaar weet te vinden en elkaar kunt versterken.’ Hoe dat concreet gaat uitpakken, moet de komende jaren duidelijk worden.

Ook de gemeente Apeldoorn zet in op samenwerking tussen sport en cultuur/erfgoed. Daar lag al een mooie basis voor, licht Gavin Treep (beleidsadviseur cultuur) toe. Zo vallen beide beleidsterreinen onder dezelfde afdeling en delen ze eenzelfde manager. En door het Urban-project – sport en cultuur om jongeren in beweging te krijgen – kwam intensieve samenwerking op gang.
Gevolg is dat er meer ruimte ontstaat voor cultuur. Zo kon Treep drie aanvragen met toekenning van een combinatiefunctionaris honoreren, van pop- en filmpodium Gigant, van theater Orpheus dat meer buurtgericht wil gaan werken en van CODA dat meer wil doen met lokaal erfgoed. ‘Onze sportcollega’s wilden even een pas op de plaats maken, zodat wij onze cultuurvragen konden honoreren’, vertelt Treep. ‘Fijn dat ze zo cultuur-minded zijn geworden.’
Voor de toekomst is het de bedoeling per wijk en per thema te kijken waar behoefte aan is en dan gezamenlijk op te trekken om daarin te voorzien. Treep hoopt daarbij dat culturele instellingen ook hun blik breder richten, niet alleen op het onderwijs, maar ook op welzijn. Die integrale bril mag dus nog scherper worden.