Cultuurcoach, cultuurmakelaar, cultuuraanjager, adviseur, intendant. Allemaal voorbeelden van lokale functies die deelname aan cultuur stimuleren en verbindingen leggen tussen cultuur en andere domeinen. Waar de functienamen hier en daar verschillen en in de werkzaamheden andere accenten liggen, hebben zij één ding gemeen: het zijn allemaal bruggenbouwers. Ze slaan bruggen tussen cultuur en sport, tussen cultuur en zorg, tussen cultuur en onderwijs.

Navigeer op deze pagina naar:

In 2022 heeft 80% van de Nederlandse gemeenten een cultuurcoach aangesteld en het aantal fte is sinds 2019 sterk toegenomen. We onderscheiden twee typen cultuurcoaches: de een werkt in en rondom school, de ander in de wijk. Werkzaamheden die cultuurcoaches binnen school doen zijn veelal adviserend en ondersteunend van aard. De focus lijkt steeds meer op participatie te liggen. Veel cultuurcoaches organiseren (ook) naschools aanbod of zoeken de interne verbinding met naschoolse activiteiten. Bij dat naschoolse aanbod vinden ze het belangrijk om wijkgericht te werken. Cultuurcoaches in de wijk zijn voornamelijk verbindend bezig. Zij richten zich doorgaans op basisschoolkinderen als het een naschools aanbod betreft en op specifiekere doelgroepen als ze niet gelieerd zijn aan de basisschool. Cultuurcoaches zijn (nog) nauwelijks actief binnen het voortgezet onderwijs.

Sinds 2019 is er een beweging gaande in de richting van het sociaal domein. De voornaamste doelgroepen die genoemd worden zijn (kwetsbare) jongeren of (kwetsbare) ouderen.

Voor meer informatie en voorbeelden over de koppeling tussen cultuur en het sociaal domein kun je terecht bij onze kennisdossiers over het programma cultuurparticipatie.

Voor welke domeinen kunnen bruggenbouwers in cultuur werken? Welk profiel past het beste bij welke bruggenbouwer? En wat zijn de verschillende rollen en taken? 

In de handreiking ‘Bruggenbouwers in Cultuur’ (LKCA, 2022) laten we zien hoe de functie van bruggenbouwer er in de praktijk uitziet en vind je verschillende functieprofielen, van energieke cultuurscout tot cultuurmakelaar met een sociaal hart. Door het invullen van een profieltest, bestaande uit 41 vragen, krijg je inzicht in de mogelijke rollen die bruggenbouwers in de cultuur (zouden kunnen) vervullen. 

De handreiking kan worden gebruikt door combinatiefunctionarissen en andere lokale cultuurfuncties die verbindingen leggen tussen cultuur en andere domeinen, om te reflecteren op wat zij doen, meer zouden willen doen en zouden willen ontwikkelen. Maar ook beleidsmedewerkers of werkgevers kunnen de publicatie gebruiken om hun opdracht aan de bruggenbouwers in de cultuur (her)formuleren, een functieprofiel op te kunnen stellen of als basis voor een voortgangsgesprek met de functionaris. 

De Brede Regeling Combinatiefuncties (BRC) maakt het aanstellen van combinatiefunctionarissen mede mogelijk. Oorspronkelijk lag de nadruk op de verbinding tussen cultuur en het primair onderwijs, maar met ingang van 2019 kunnen combinatie-functies breder ingezet worden. Ook voor het verbinden van cultuur met bijvoorbeeld sport, zorg en/of welzijn. De BRC is de afgelopen jaren gemonitord en geëvalueerd. Dit heeft bijgedragen aan de planvorming rondom de nieuwe periode BRC (2023-2026).

Vanaf 2023 is de manier veranderd waarop cultuurcoaches en andere combinatiefunctionarissen worden gefinancierd door de overheid. De BRC is als addendum van het vernieuwde Sportakkoord onderdeel van een brede specifieke uitkering voor gemeenten, oftewel de brede SPUK. Lees alles over de nieuwe periode BRC in dit artikel.

In deze brede SPUK worden verschillende beleidsonderwerpen samengevoegd: sport en bewegen, gezondheid, sociale basis en cultuurparticipatie. De brede SPUK is ontstaan vanuit de wens om de middelen rondom preventie, sport en bewegen beter te bundelen en zo meer integraal.

Bekijk hier het overzicht van de programma’s.

Gemeenten konden tot en met 31 maart 2023 een aanvraag voor de brede SPUK indienen. Dat hebben ze massaal gedaan: alle Nederlandse gemeenten hebben de brede SPUK inclusief BRC aangevraagd. Een mooi resultaat en goed nieuws voor combinatiefunctionarissen, die volop kunnen worden ingezet in sport en cultuur in verbinding met andere domeinen. Zo werken we ook de komende jaren aan sport, welzijn, bewegen en cultuur voor iedereen.

Nu de aanvragen zijn ingediend, kunnen gemeenten aan de slag met het opstellen van een integraal plan van aanpak (2024-2026) voor de brede SPUK, waarin zij beschrijven hoe zij samenhangend beleid gaan voeren op de diverse thema’s. Dit integraal plan van aanpak moet voor 30 september ingeleverd zijn bij de kerngroep.

De kerngroep bestaat uit o.a. VNG en VSG en controleert met name op compleetheid van het plan. Na de controle door de kerngroep wordt het Plan van Aanpak voor 31 oktober ingediend via het gemeentelijk portaal DUS-I.

Voor het opstellen van het plan van aanpak is een format inclusief handleiding ontwikkeld voor gemeenten. Deze vind je hier.

Dit format bestaat uit verschillende onderdelen:

Onder deze brede SPUK zijn verschillende beleidsonderwerpen samengevoegd. De belangrijkste pijlers in de SPUK zijn het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en het Sportakkoord II. De BRC valt als addendum onder het Sportakkoord II.

Bekijk hier de tijdlijn van het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). Hierin staan ook de belangrijke momenten rondom de SPUK aanvraagprocedure benoemd.

Sinds 2019 voert het Mulier Instituut de landelijke Monitor Brede Regeling Combinatiefuncties uit, in opdracht van het ministerie van VWS. De meest actuele feiten en cijfers vind je op deze pagina.

Je kunt het volle rapport (2022) hier lezen.