Cultuurparticipatie op Bonaire: lokale muziekprojecten met de ‘swing’ van het eiland 

Een interview met Heleen Christiaan-Quartel, manager training en ontwikkeling bij de Stichting Mangazina di Rei op Bonaire.
Bijgewerkt op:
Gepubliceerd:
Deel dit artikel
De koninklijke opslagplaats ‘Mangazina di Rei’ op Bonaire werd in de negentiende eeuw door de Nederlandse overheid gebruikt om rantsoenen op te slaan voor de tot slaaf gemaakten. Tegenwoordig wordt de opslagplaats gebruikt om de culturele rijkdom van Bonaire te bewaren. Om erfgoed levend te houden onder jongeren én ouderen. Hoe zet je erfgoed in om jongeren voor te bereiden op werk of studie? En om eenzaamheid bij ouderen te voorkomen? Heleen Christiaan, van Stichting Mangazina di Rei, vertelt.

Bonaire staat net als andere eilanden binnen het Caribisch deel van het Koninkrijk voor een belangrijke uitdaging: voorkomen dat belangrijk erfgoed verloren gaat. Hiervoor is in 1996 de Stichting Mangazina di Rei opgericht. De oude voorraadschuur Mangazina di Rei ligt midden in een prachtig natuurgebied. Belangrijk doel is het creëren van belevenissen om mensen de cultuur van Bonaire te laten ervaren. 

Jullie doen veel activiteiten voor allerlei doelgroepen. Op welke activiteit, met een moeilijk bereikbare doelgroep, ben je het meest trots? 

We bereiken verschillende doelgroepen, ik zou niet zo graag kiezen. Ik ben trots op alle activiteiten die we organiseren. Maar als ik er dan één moet noemen, denk ik aan Talento Kultural. Dit is een project dat lokale muziek en dans onder de aandacht brengt bij kinderen en jongeren.  De deelnemers werken onder begeleiding van coaches met veel ervaring in de lokale muziek- en danswereld. Zij krijgen muziek, zang of dansles, altijd gerelateerd aan een bepaald thema. De lessen lijken veel op jamsessies. Na een aantal maanden beheersen zij, door het meedoen, het bespelen van een instrument.  

De swing van Bonaire  

Het traject wordt altijd afgesloten met een optreden. Talento Kultural draait om het eigen geluid, de eigen swing van het eiland Bonaire, en de kinderen pakken dat goed op. Naast het leren bespelen van een instrument, ontdekken de kinderen en jongeren ook hun eigen talenten. Ze bouwen op die manier aan hun eigenwaarde en zelfvertrouwen. Ook krijgen ze de context van de liedjes mee, door bijvoorbeeld excursies in de kunuku, of gastlessen van ouderen waardoor ze leren begrijpen waar de liedjes over gaan. 

We zien dat er in dit project nog steeds nieuwe kinderen en jongeren bij komen. Jongeren die al langer meedraaien vervullen soms ook de rol van coach. Ze groeien door, en zo zorgt dit project er ook voor dat er steeds nieuwe aanwas is. 

We zien dat sommige coaches, die van origine geen docent zijn, pedagogisch niet altijd even sterk zijn. Daarom werken we nu ook aan een traject om hen op pedagogisch gebied bij te scholen. Dit doen we met behulp van twee studenten van de Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN). 

Samenwerking met Leerorkest 

Een ander project dat ik graag wil benoemen is het Leerorkest. Het Leerorkest heeft natuurlijk al heel veel ervaring en een beproefde werkwijze. Wij zijn een samenwerking met hen aangegaan. Daardoor krijgen kinderen van Bonaire nu ook de mogelijkheid om (orkest)instrumenten te bespelen, die ze niet gewend zijn op het eiland. Het mooie van deze samenwerking is dat er een kruisbestuiving plaatsvindt tussen de docenten van het Leerorkest en de coaches van Talento Kultural. Elkaars aanpak wordt op deze manier nog toegankelijker gemaakt. 

Zijn er partners met wie jullie graag samenwerken? 

Voor deze muziekprojecten werken we graag samen met een heel team van muziekdocenten en coaches. Dit zijn veelal individuen, vaak zijn zij lid van een band. De lokale band Tutti Frutti is een van de vaste partners. Zij zijn een band, die een stichting heeft met educatieve doelen. Door samen te werken met onze projecten, worden zij bekend bij de kinderen en jongeren. En daardoor worden zij weer van nieuwe aanwas voorzien. 

Daarnaast werken wij samen met allerlei andere culturele organisaties, de overheid, onderzoeksinstellingen, lokale scholen en hogescholen in Nederland om zoveel mogelijk voor het eiland voor elkaar te krijgen. Ik werk momenteel vanuit Nederland en probeer in kaart te brengen welke subsidiemogelijkheden er zijn voor ons werk op Bonaire. Op Bonaire werken we met zo’n klein team, en zijn we altijd zo gefocust op de uitvoering van de activiteiten, dat we vrijwel geen tijd en ruimte hebben om dit soort zaken uit te zoeken. Het is fijn om daar nu vanuit Nederland wat dieper in te duiken, zodat we die zaken helder krijgen voor onze organisatie. 

Op de website staat dat jullie willen bijdragen aan de ontwikkeling van het gebied Rincon, zodat daar ook ontwikkelingskansen ontstaan. Kun je daar iets meer over vertellen? 

Wat we eigenlijk proberen te doen is parels zoeken op het eiland. De parels waar Bonaire over beschikt, lichten we uit, en proberen we op verschillende manieren zichtbaar te maken voor de bevolking en bezoekers. Door mensen bewust te maken van de parels van de eigen cultuur, kun je ontwikkelingskansen creëren en ondernemerschap stimuleren. 

Leerwerktrajecten 

We hebben verschillende leerwerktrajecten gedraaid, waarbij we leerlingen, studenten en kansengroepen in de gelegenheid stellen om bij ons kennis en ervaring op te doen. Op die manier krijgen zij de mogelijkheid om hun talenten te ontdekken én te ontwikkelen, waardoor ze daarna beter toegerust de arbeidsmarkt op kunnen of aan een studie kunnen beginnen. 

In de afgelopen 15 jaar hebben we ruim 70 tot 80 jongeren kunnen helpen. Deze leerwerktrajecten zijn overheidsgestuurde projecten. Dat maakt het soms lastig om hier continuïteit in te ontwikkelen. 

We hebben lezers uit Nederland, die betrokken zijn bij projecten op de Cariben, maar ook veel lezers uit de Cariben. Heb je op basis van jouw ervaringen nog tips voor hen? 

Ik heb zelf de opleiding ‘Rural development’ gevolgd, waarna ik als facilitator aan het werk ben gegaan. Als je als Nederlander in het buitenland gaat werken, stel je dan niet op als degene die alles weet, maar stel je op als facilitator. Zet de mensen uit de lokale omgeving in de spotlight, zij zelf moeten trots zijn op hun cultuur, en van daaruit moeten de zaken verder ontstaan. 

Zorg ook dat je oog blijft houden voor hoe je iedereen bereikt. Zorg ervoor dat je goodwill kweekt, waardoor organisaties en mensen bereid zijn om samen te werken. 

Nog een belangrijk punt: doe het met de mensen zelf. Niets over ons, zonder ons. Wij hebben in 2015 de tentoonstelling van Mangazina di Rei vernieuwd. We hebben daar bewust de doelgroep zelf bij betrokken. Hierdoor kunnen we nu een authentiek verhaal vertellen, dat bezoekers aanspreekt. 

Is er nog iets wat je graag wilt vertellen?  

In coronatijd zijn we gestart met een online platform, waarin cursusmateriaal te vinden is. Dit gaat voor ons een nieuwe vorm worden van het werven van fondsen. Door via de digitale weg cursussen te verkopen bereiken we meer mensen en kunnen we ook meer geld binnenhalen voor onze projecten. 

Vond je dit artikel interessant?

Gemiddelde 5 / 5. totaal 1

Reageer (je reactie verschijnt na goedkeuring, vanwege spam)

Reacties (0)
Bijgewerkt op:
Gepubliceerd:
Deel dit artikel