Ik bleef totaal verbijsterd achter. Wat voor mensen zingen deze levendige en rauwe muziek en waarom?

Vol spanning ging ik naar een Sacred Harp ‘singing’ in Amsterdam om de leden te ontmoeten en meer te weten te komen over hun drijfveren en muzikale achtergronden.

Bij mijn eerste bezoek werd ik bij de deur vriendelijk begroet door een oudere heer, de gastheer van deze Sacred Harp avond. Mensen verzamelden zich rond een aanrecht waarop hapjes en drankjes stonden. Naast mij waren er nog elf andere zangers, waaronder twee nieuwkomers en er werd gezellig gekletst. Sacred Harp zangers zijn allesbehalve opvallend, als je naar hun uiterlijk kijkt. Met hun spijkerbroeken, T-shirts, blouses en colbertjes lijken de deelnemers nuchter en zonder pretentie. Ik bevond me in een kring van mannelijke en vrouwelijke zangers van allerlei leeftijden (30-75), beroepen en levenssferen. De meeste zangers kwamen terecht bij de zanggroep via een netwerk van vrienden, proefworkshops op een folkfestival of “toevallige ontdekkingen op het internet” die hun nieuwsgierigheid aanwakkerden. De leden vertelden me dat vooral de affiniteit met het specifieke geluid – rauw, primitief en enigszins obscuur – hen aantrok en aan de gemeenschap bond.

Toen de oprichter van de groep arriveerde, gaf hij ons een exemplaar van het zangboek The Sacred Harp. Het is een behoorlijk zwaar boek om in je handen te houden. Ik bladerde het een beetje door. Er was een korte inleiding over Sacred Harp en verder een verzameling van meer dan 500 liederen. We zaten rondom een huiskamertafel, tegenover elkaar in een ‘hol vierkant’, waarbij elk gedeelte een andere zangstem vertegenwoordigde.

Ik had hiervoor alleen nog maar onder de douche en in de auto gezongen, maar hier was ik in een kring van mensen die me dankbaar accepteerden, welke valse noten ik ook voortbracht. Sacred Harp zingen heeft iets gewaagds. In plaats van jaren in een muziekschool door te brengen, leren de deelnemers zichzelf en elkaar zingen, zonder zich al te veel zorgen te maken over de kwaliteit van de klank. Iemands muzikale achtergrond en ervaring met zingen, spelen net zo min een rol als religieuze affiniteit. In dit opzicht deed de groep me denken aan de Vrijmetselaars, die ook cultische spirituele rituelen hielden, maar het aan de deelnemers overlieten om te beslissen wat ze ervan vonden.

Er is geen koorleider, geen lidmaatschap, en er zit geen vereniging achter. Het leiden gebeurt in een round-robin, wat betekent dat iedereen in de groep een lied voor kan stellen en pitchen. Terwijl we melodie na melodie zongen, raakte ik steeds meer opgewonden en verloor ik mezelf in de muziek, tot ik opkeek van het boek en een momentje had van “Wow, waar ben ik? Wat gebeurde er net?” Het leek alsof ik een hoge dosis van de “singing high” ervaarde. Ik voelde me bedwelmd!

Toen we klaar waren met het laatste nummer, verzamelden de mensen zich weer rond het aanrecht. Ik voelde me meer en meer op mijn gemak bij de groep en besloot langer te blijven. De tijd vloog en we kletsten tot middernacht. Toen de mensen ook iets gedronken hadden, werd de stemming vrolijker. Uiteindelijk toverde een zangeres een boekje met liedjes tevoorschijn en zongen we mee met allerlei Europese volksliedjes – Engels, Duits, Italiaans, Nederlands. Het was een feest en ik had zeker nog nooit zoveel aan één stuk door gezongen als op die avond!

Auteur: Levin Stein

Binnenkort verschijnt een onderzoeksartikel over dit onderwerp; deze blog is een bewerking van dit artikel.

Deze blog is onderdeel van de blogreeks ‘Culturele praktijken in beeld‘, waarin LKCA laat zien dat het begrip ‘cultuur’ breder is dan vaak wordt vermoed. Bekijk ook de andere blogs en stel je open voor culturele praktijken die nu buiten het blikveld van de mainstream vallen.