Nu, ruim zeven jaar later, cosplay ik nog steeds. Toen we op de Breitner Academie bij het vak onderzoeksvaardigheden te horen kregen dat we een onderzoek mochten doen over een informele kunstvorm, wist ik dus ook meteen waar mijn onderzoek over moest gaan.

Cosplay is de afkorting van “costume play” of kosupure, in het Japans. Deze term is bedacht door Nobuyuki Takahashi in 1984. De definitie van cosplay is het verkleden als een personage uit een fictief werk zoals een stripboek, videospel, of serie.

Cosplay is tegenwoordig een bekender fenomeen dan dat het was toen ik er mee begon, en met reden: tijdens de zomer, wanneer de meeste conventies plaatsvinden, schieten de reportages als paddenstoelen uit de grond. Academici hebben hun vizier ook steeds vaker op cosplayers gericht. De onderzoeken die ze schrijven over cosplay gaan vaak over identiteitsvorming van cosplayers, om inzicht te krijgen in de mensen achter de kostuums. Mijn onderzoek gaat minder over de psychologie achter cosplayen, en meer over wat komt kijken bij het maken van een origineel maar toch herkenbaar kostuum. Dat is lastiger dan je in de eerste instantie zou denken.

Door het bezoeken van conventies heb ik veel vrienden binnen de cosplay community gemaakt die bij wijze van spreken wakker liggen van hoe ze hun kostuums origineel maar herkenbaar kunnen maken. Het grote verschil tussen mij en deze vrienden is dat zij in een bepaalde mate zijn gaan professionaliseren. Ze hebben namelijk toegewijde cosplay accounts op social media. Hier delen ze hun cosplays, hun werkproces, breiden ze hun netwerk uit om groepscosplays (een volledige groep waar elk castlid van een anime/game/serie gerepresenteerd is) te organiseren, en vragen ze hun volgers om suggesties voor volgende projecten.

Ik vroeg drie vriendinnen die veel bezig zijn met cosplay naar hun mening over het cosplay-dilemma: originaliteit versus herkenbaarheid. Het sociale aspect binnen cosplay heeft veel invloed op de afweging tussen originaliteit versus herkenbaarheid. Het dragen van een kostuum op een conventie is voor veel cosplayers een prettige manier om gesprekken te beginnen. Esther (@prettypetitpanda op Instagram): “Het is een beetje gek om op een conventie rond te lopen en dat mensen de hele tijd zijn van ‘Oh, vet kostuum! Wie cosplay je?’ En dat is soms best wel ongemakkelijk, om dan mensen aan te spreken.”

Het maken van een uniek kostuum wanneer veel mensen hetzelfde personage cosplayen heeft allemaal te maken met de visie van de cosplayer, volgens Myrte (@mimiyedem op Instagram): “Mensen dragen nou gewoon eenmaal dezelfde kostuums, zeker als het een populair personage is. En om te ontdekken wat jou origineel maakt, zit hem in het observeren in hoe jouw kostuum verschilt met die van een ander. (…) Om je cosplays nog origineler te maken kan je deze verschillen tussen jouw kostuum en die van een ander pushen en uitvergroten, en zo je visie van wat je eigenlijk wilt doen met een kostuum aanscherpen.”

Sinds mijn cosplay-debuut is er weinig veranderd aan hoe ik deze hobby aanpak. Ik kijk een anime, ik zie een personage dat ik leuk vind, en ik koop via internet een kostuum van dit personage. Dit kostuum draag ik dan op de eerstvolgende conventie. Mensen op de conventie maken foto’s van mijn kostuum en ik neem ook een selfie of twee, die vervolgens nooit het daglicht zien. Ik heb er namelijk nooit veel behoefte aan gehad om de foto’s online te zetten. Toen ik net met de hobby begon, was mijn positie in de sociale rangorde op de middelbare school niet per se sterk genoeg om foto’s van mijzelf in volledig anime-ornaat op mijn Facebookpagina te zetten.

Tegenwoordig ben ik een kunstdocent in opleiding. Misschien zou mijn geloofwaardigheid als docent aangetast worden als mijn leerlingen mij als animepersonage dansjes zouden kunnen zien doen op TikTok. Of ze vinden het juist vet gaaf, wie weet! Toch zet ik geen foto’s van mijn cosplays online. Als puntje bij paaltje komt gaat het elke cosplayer, beginnend of professioneel, om waarom ze in de eerste instantie met de hobby zijn begonnen: hun enthousiasme delen en samen lol hebben.

Auteur: Femke Diertens

Foto header: Punapanda / Flickr Creative Commons
De cosplayers op de foto komen niet voor in deze blog.

Deze blog is onderdeel van de blogreeks ‘Culturele praktijken in beeld‘, waarin LKCA laat zien dat het begrip ‘cultuur’ breder is dan vaak wordt vermoed. Bekijk ook de andere blogs en stel je open voor culturele praktijken die nu buiten het blikveld van de mainstream vallen.