Tyrone: “Ik wil met veel mensen in gezamenlijkheid iets doen mét kwaliteit. Ik ben niet van ‘met z’n allen één groot feestje’, het moet wel kwaliteit hebben.” We nodigen vaak ook internationale partners uit die een eigen onderdeel verzorgen op het festival. De centrale regie berust wel bij een kernteam. Tyrone is tenslotte een organisator pur sang, zoals zijn vroegere bijnaam ‘Orga’ bewijst. Alleen dan wordt het voor velen een groot feestje!

“Ik ben naar Rotterdam gekomen vanuit Twente. In ‘94 kwam ik hier studeren. Door mijn liefde voor hiphop kwam ik al snel terecht in een hiphopcollectief. Je had een heel klein winkeltje, Urban Unit, een van de eerste urban life style winkels, vooral graffiti gerelateerd. Daar raadden ze me aan om naar coffeeshop Twilight te gaan aan de Nieuwe Binnenweg. Dat was een echte hiphop hangout.” En dan komt het moment dat Tyrone zijn uitbundige verjaardags-feesten uitbouwt tot iets groters: “Ik had de videoband ‘Battle of the Year’ gezien en zo kwam het idee van een busreis. In die film zat alles van hiphop, van de muziek tot de hele cultuur. Ik bedacht dat we wel naar het WK Breakdance konden gaan.”

Het organisatietalent van Tyrone blijft niet onopgemerkt: “Ze kenden me van die busreis, dus in ’97 kwam Nighttown dat ze een festival wilden doen. We pakten gelijk die hele hiphopcultuur. Het was een 3-daags festival met als rode draad breakdance. Als naam verzonnen we toen IBE “International Breakdance Event”, omdat we niets anders konden bedenken.”

Van 1998 tot 2005 vindt het IBE plaats in Nighttown en maakt het furore. Dan gaat Nighttown ter ziele en is er even niets. In 2008 verhuist het festival naar Heerlen.

Tyrone vertelt over de opkomst van de hiphopdans in Rotterdam, waarin hijzelf maar ook mensen als Aruna Vermeulen, Mario Walden en Lloyd Marengo een grote rol speelden. “Er was wel hiphop in Rotterdam, maar dat was in populariteit ultimate low. In het begin van de jaren ‘90 ging het alleen maar over hardcore, gabber en happy house. De plekken voor hiphop waren minimaal. Toch is dat goed geweest, want vanuit die underground is het heel erg omhoog kunnen komen.”

Waar Aruna zich meer richtte op Rotterdam, koos Tyrone voor het internationale circuit.
Tyrone studeerde toen nog ‘international business and languages’ en ging stage lopen bij Mojo Concerts. Ook programmeerde hij Planet Rock, een hiphopevent in Eindhoven waar 3500 mensen op af kwamen. Andere evenementen in Rotterdam waren National Phonographic, een DJ en Turntablist Festival, het NK Breakdance en Black Soil. Jarenlang was er het ‘ACT Hip Hop Theater Festival’ waaraan alle Rotterdamse theaters en podia meededen, een voorloper van het nu in Londen internationaal vermaarde Breakin’ Convention. Het is een bloeitijd waarin hiphop richting mainstream gaat: “Mario was toen nog danser: bij 010 BBoyz. Hij heeft zelfs voor de koningin gedanst, bij het Scapino ballet en met Conny Janssen Danst. Aruna Vermeulen begon met ‘Gimme a Break’ en de start van het Hiphophuis. Dat was een gigantisch dynamische tijd. Alles begon vorm te krijgen.”

Ook het IBE neemt een grote vlucht. Tyrone: “In het begin deed ik maar wat. Later kom je er achter dat je de juiste personen een podium hebt gegeven. Ik word er blij van als ik zie dat mensen beter worden en er hun carrière van kunnen maken.” Tyrone laat het festival niet meer los: “Hier ligt mijn hart, bij IBE. Ons onderscheidend vermogen is dat het een huis geeft aan de hiphopwereld. Dat vind je op veel andere plekken niet. Toen al kozen we voor de festivalopzet, met bijvoorbeeld een yogaworkshop in de basement. Wat ik vervelend vond was dat Nederlanders weinig zichtbaar waren in de programmering. Slechts 5% was Nederlands. Pas de laatste jaren is daar verandering in gekomen. Met name bij Breakdance zijn we nu leading. Daar heeft het IBE een rol in gespeeld.”

Wat het IBE ook bijzonder maakt, is dat het in landen over de hele wereld op zoek gaat naar talent: “Wij showcasen met alle mogelijke moeite de Oekraïners, de Venezolanen. Laat ik het zo zeggen, met een metafoor van olie: de pure hiphop is ruwe olie. Afgeleide vormen zijn hiphoptheater, een hiphopband, een graffititentoonstelling in de Bijenkorf. Er zijn maar een paar mensen die weten waar ze naar ruwe olie moeten zoeken. Wij zijn daar goed in.” En: “In Nederland heb je het gemaakt als je met je graffiti een expositie in het Rijks krijgt. In Sao Paolo als je alle gebouwen hebt gedaan. Ik ben blijven strijden voor de puurste vorm, dat die respect krijgt. Meestal wordt een afgeleide van hiphop erkend in de gevestigde wereld. Beleids-makers en programmeurs vinden de afgeleide producten interessant, van dans, muziek, graffiti, fashion. We hebben goede voorbeelden van de echte hiphop en die moeten we begeleiden. In het DNA van hiphop moet een stukje ontbering zitten. Jonge mensen die niks hebben en daaruit hun cultuur creëren. Ergens werkt alle hulp die je krijgt de hiphop tegen.”

Het is een dilemma: ga je jongeren opleiden of moeten ze het pad van ontbering volgen en ligt de scholing dus op straat? Tyrone: “Je moet eerst accepteren dat wij ook een geschiedenis hebben. Hiphop komt voort uit ‘rebels zijn’, ‘geen geld hebben’, daarom werkt het ook goed bij jonge mensen. Als je daar artiesten in wilt creëren, dan moeten ze dat pad van ontbering hebben.”

De echt grote talenten ziet hij niet via de dansopleidingen komen: “Als je vraagt aan de jongeren die een dansopleiding beginnen dan zeggen ze allemaal dat ze bij Beyoncé willen dansen of bij Madonna. De jongens die daar dansen, zijn allemaal op IBE geweest. Je moet onderop beginnen en een MBO of HBO opleiding is geen garantie. Het issue dat ik heb met al die opleidingen is dat jongeren afkomen op een valse belofte. Ze doen aan het eind van hun opleiding hun petje af en hun schoenen uit en dan krijg je goede moderne dansers. Dat is ook okay, maar het is geen hiphop. Ik ken jongens die bij Madonna dansen die uit straatarme wijken in Brazilië of Frankrijk komen. Timor heeft zijn dansopleiding niet afgemaakt, maar is gewoon afgereisd. Zo is het hem gelukt.”

Hiphop en dansopleidingen zijn volgens Tyrone twee verschillende dingen: “Je moet die dingen naast elkaar leggen, de ontwikkeling moet van onderop komen, dat is een weg. De andere weg zijn de opleidingen, maar dan kom je op iets anders uit.”

Toch wil hij wel een vorm van hiphopeducatie: “In Jazz heb je de “Jazz Tree”: van het ontstaan tot het heden. Zoiets zou ik wel willen voor de hiphop in Nederland. Dat je vandaaruit kunt leren. Maak dan in plaats van 20 urban dansopleidingen op MBO’s gewoon 1 goede.”

De toekomst van The Notorious – onder welke naam het IBE zich sterker wil profileren – ligt in de connectie met commercie: “De commercie wil alleen kwaliteit, daar is nog ruimte voor de ruwe olie. Door zo internationaal te zijn, zijn wij ook commerciëler geworden, minder cultureel. Wij hebben partijen nodig als Nike of Red Bull. We willen dat het een totaalevent wordt. We hebben daarbij een dikke vette voorsprong op andere events. IBE is eigenlijk te klein voor alles dat we willen programmeren: ook hiphop uit Afrika en het Midden-Oosten.”

In zo’n 5 jaar tijd heeft Tyrone het publiek zien veranderen: “Het publiek wil op allerlei manieren gepleased worden. Lifestyle is belangrijk. Als festival moet je daarop inspelen, dat alles klopt van de aandacht voor gezond leven tot de muziek.” Een nieuwe ontwikkeling bij de jongeren is dat ze vanuit zichzelf multidisciplinair zijn. Wat onze generatie lastig vindt is dat de kids van nu geen geduld hebben om een ruw product te zijn. Ze hebben geen besef van de geschiedenis, dat kan resulteren in een vorm van luiheid. Maar als wij een goed festival maken, zijn ze wel geïnteresseerd in the big picture, het maatschappelijke verhaal.”