Dit interview verscheen in Cultuurkrant 2022, nummer 1.

Gramsbergen leerde het vak op de NHL Hogeschool in Leeuwarden, waar hij de opleiding Art & Design volgde. “Dat was een ontzettend brede studie: je kon er art director mee worden, maar werd ook opgeleid tot leraar. We kregen toen nog het vak AV, waarbij we moesten filmen met een ouderwets bandje.”

In die tijd maakte hij zijn eerste programma’s voor de lokale omroep. “Samen met medestudenten mochten we vijf jaar lang laten zien wat we konden. Dat heeft ons zoveel plezier opgeleverd. Later werden we gevraagd om een duurzaamheidsprogramma over de stad Groningen te maken, die toen de duurzaamste gemeente van Nederland wilde worden. Ik merkte toen dat ik alle aspecten van het filmvak even leuk vind: ik sta net zo graag voor de camera als erachter.”

Vervolgens werd hij docent in Zeist, waar hij het vak expressie gaf. Film was een van de vele vormen die hij aan bod liet komen. “Ik zag hoe leuk de leerlingen dat vonden. Ik bedacht de gekste opdrachten voor ze: videoclips maken bijvoorbeeld. Vervolgens ben ik fulltime filmdocent geworden, hier in Groningen.”

“Ik geef zelf les aan vmbo-leerlingen en coach ze bij het vormgeven van hun eigen idee. Eerst leer ik ze de basis, zoals netjes kaderen en filmen. Daarna laat ik ze steeds meer los. Ik neem een coachende rol aan: ik loop bij ze langs en kijk mee met wat ze doen. In het begin vond ik dat wat riskant. Bij het vmbo pakken leerlingen op dat soort vrije momenten vaak hun kans door lekker te gaan chillen. Maar het tegendeel bleek waar: ze voelen dat ze vrijgelaten worden, maar misbruiken die vrijheid niet. Ze voelen zich serieus genomen. Dat vind ik heel bijzonder.

Door hun eigen verbeeldingskracht te stimuleren, krijgen de leerlingen er ook veel meer lol in. Ik leg ze niets op. Ik geef ze een kader en zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud. Ik zie hoe graag ze willen bewijzen dat ze dat kunnen. Ook zie je hoe ze allemaal hun eigen talent ontdekken: de een staat graag achter de camera, de ander liever ervoor, de volgende regisseert. Daardoor leren ze ook wat ze leuk en belangrijk vinden. Ze komen er steeds meer achter wie ze zijn.

Ik voel hoe enthousiast ze worden als ik ze de volgende stap laat zetten. Soms denk ik dat ze iets te moeilijk vinden, omdat het lijkt alsof ze de handdoek in de ring gooien, maar dan komen ze juist naar me toe met vragen, omdat ze verveeld blijken te zijn. Je kunt ze altijd blijven voeden met meer kennis.”

“Ik bedenk al mijn opdrachten zelf. Daarbij word ik geïnspireerd door mijn leerlingen. Zij kijken bijvoorbeeld heel andere televisieprogramma’s dan ik. Zo verbreden zij mijn blik. Dat houdt mij weer jong en alert. Ik pas mijn opdrachten aan op hun interesses, zodat ik ze blijf aanspreken.

De technologie van deze tijd heeft het vak zoveel makkelijker gemaakt. Ik moet er niet aan denken dat we nog steeds aan de gang zouden zijn met die oude bandjes. Geen nostalgie voor mij: ik ga liever mee met de tijd. Wel kijk ik nog graag oude films met ze. Dan hoor ik ze meteen zuchten: jeetje, wat gaat dit langzaam. Zij zijn flitsen en knallen gewend. Vervolgens gaan we daarover met elkaar in gesprek. Daar leren ze ook weer van.”

Neem een abonnement en ontvang voortaan de Cultuurkrant NL gratis in je brievenbus!