In het Storytelling-programma hiStory, herStory, theirStory, myStory, ourStory (afgekort tot Stories), georganiseerd in Molen de Ster in september 2019, zei de producent en maker van het evenement, Joe Washington, dat zijn idee over wat storytelling-evenementen aan de mensen kan geven is “om mensen te helpen om zichzelf te helpen, en om mensen te laten weten dat IK JULLIE ZIE”.

Het was het veertiende storytelling-evenement van de Stories Stichting. Bij ieder evenement vertelden meerdere verhalenvertellers met verschillende achtergronden hun verhalen aan het publiek. De achtergronden van de verhalenvertellers lopen op vele manieren uiteen: mensen van allerlei geslachten, etniciteiten en klassen werden verwelkomd om hun ervaringen en inzichten te delen.

Ik vond het sterk hoe hij het idee “Ik zie jou” presenteerde, omdat het belangrijk is om mensen die lijden of die in een onaangename situatie zitten en denken dat ze er alleen voorstaan te laten weten dat ze gezien worden. Zo weten ze dat hun strijd om een beter leven te krijgen door iemand anders erkend wordt. Hier staat “zien” niet alleen voor “ernaar kijken”. Het betekent veel meer dan alleen een blik vol medelijden. Het staat voor de “zorg” onder mensen in een maatschappij, in zijn puurste vorm. Ik kan niet alleen “naar je kijken”, maar ik wil tijd met je doorbrengen en naar je verhaal luisteren, terwijl ik je vergezel tijdens je levensreis. Je verhaal hoeft niet onderscheidende aspecten te hebben die je anders maken dan de rest van de groep zodat je gezien wordt: je wordt gezien omdat mensen oprecht om je geven.

In de vorige blog heb ik het gehad over het gevaar dat gemarginaliseerde kunstenaars zichzelf overgeven aan het idee dat ze “anders” zijn dan anderen. In sommige gevallen lijkt het uitdragen van een unieke en soms minder bevoordeelde achtergrond misschien een geweldige manier voor kunstenaars om het grote publiek te bereiken. De aandacht die kunstenaars echter krijgen doordat ze alleen op hun uniekheid rekenen zorgt er echter voor dat het publiek blijft bij het oppervlakkig niveau van wie de kunstenaars zijn. De kunstwerken van een kunstenaar worden misschien soms gevormd door zijn of haar achtergrond, maar de krachtigste meesterwerken kunnen juist de persoonlijke verhalen van de maker omzetten tot iets dat meer opwekt dan alleen medelijden.

Onze bedoeling als publiek is om de kunstenaar te ZIEN aan de hand van zijn of haar kunstwerken alsof we in dezelfde ruimte zijn, en niet om alleen maar naar de kunstwerken te kijken en onze eigen positie los van die van de kunstenaar te zien.

Ik heb deelgenomen aan een ongebruikelijk jamsessie-evenement: “The Story Behind”, opgezet door HKU-student Gizem Ustuner en musicus Juan David Garzon. Het was een jamsessie waarbij het publiek werd uitgenodigd om bij te dragen aan het muziekstuk samen met de artiesten, door geluid te maken met verschillende voorwerpen. Tijdens het spelen begonnen mensen hun persoonlijke verhalen uit hun herinneringen te delen, en als het ene verhaal eindigde, voegden mensen stukjes geluid uit het verhaal toe aan het lopende ritme.

De violist Anan al-Kadamanin deelde bijvoorbeeld zijn ervaringen over de wijk Lombok, in Utrecht. Hij zei dat de winkeltjes aan de straten in Lombok hem deden denken aan zijn geboorteplaats in Syrië. Hij deed vervolgens de koopmannen na die hij daar hoorde, en herhaalde een zinnetje in het Arabisch. Iedereen begon vervolgens dat zinnetje op het ritme te herhalen, en er ontstond een harmonieus muziekstuk, ondanks het feit dat de meesten in het publiek niet eens Arabisch spraken. Aan het einde van het evenement voelde iedereen zich meer verbonden met elkaar, doordat ze naar elkaars persoonlijke verhalen hadden geluisterd en zelf verhalen hadden gedeeld. Het was een van de meest magische belevingen die ik heb gevoeld op een kunstevenement.

De participerende ervaring die ik heb op evenementen brengt me altijd dichter bij de anderen. Op deze evenementen kan ik op een persoonlijk vlak zowel met de kunstenaars als met het publiek bezig te zijn, in tegenstelling tot de meeste traditionele institutionele tentoonstellingen. Daar was ik namelijk niet alleen in de positie van een beoordelaar van kunstwerken, er werd ook van me verwacht dat ik me slechts als een voorbijkomende luisteraar gedroeg.

Auteur: Alice Sun

Deze blog is vertaald uit het Engels. Lees de originele blog.

Deze blog is onderdeel van de blogreeks ‘Culturele praktijken in beeld’, waarin LKCA laat zien dat het begrip ‘cultuur’ breder is dan vaak wordt vermoed. Bekijk ook de andere blogs en stel je open voor culturele praktijken die nu buiten het blikveld van de mainstream vallen.