‘We deden een literatuurstudie naar de effecten van vakintegratie. Wat is er bekend over het leren in een geïntegreerd versus niet-geïntegreerd curriculum? We selecteerden vergelijkende effectstudies om in kaart te brengen wat er aan bewijs ligt.  Dat deden we omdat we constateerden dat veel scholen kiezen voor integratie van vakken in leergebieden zonder te onderbouwen waarom. Er zijn veel vermeende voordelen van integratie waarvan we nog maar moeten zien of die kloppen. Wanneer werkt het wel of niet?’

‘Er is geen eenduidig antwoord op de vraag of kinderen meer en beter leren bij een geïntegreerd curriculum. We ontmantelden veel vermeende voordelen. Integratie maakt onderwijs niet zonder meer betekenisvol voor kinderen, het kan ook verwarrend zijn. Wel concludeerden we dat integratie voor bepaalde combinaties van vakken wenselijk is, zoals de combinatie met taal. En: de motivatie voor wiskunde neemt toe bij integratie met andere vakken.

‘Een andere conclusie: voer integratie niet te snel in. Een goed geïntegreerd curriculum aanbieden vraagt veel en vereist een scherpe visie op waarom je wilt integreren, en wat je ermee wilt bereiken. Leraren moeten elkaars vaktaal leren spreken, en leren samenwerken op het gebied van ontwerpen.’

‘De onderbouwing van drie reviewstudies over geïntegreerd versus niet-geïntegreerd leren was heel mager. Er werd zoveel op een hoop gegooid dat de conclusies drijfzand waren. Zo ontdekten we bijvoorbeeld dat integratie onderzocht werd terwijl een programma bestond uit onderzoekend leren met een activerende didactiek. Als leerlingen dan vooruitgaan is het maar de vraag of dat met integratie te maken heeft of met de didactische aanpak.’

We besteedden in de review weinig aandacht aan kunst, terwijl dat wel actueel is. Er zijn verwachtingen dat integratie van wetenschap, techniek en kunst  (in STEAM) bijdraagt aan de ontwikkeling van het onderzoekend vermogen en creativiteit van leerlingen. En dus positief en wenselijk is. Ik raad aan om de kansen die de trend van vakintegratie biedt te benutten. En zuinig te zijn op je vak. Het opbouwen van vakkennis en -vaardigheden doe je beter niet-geïntegreerd. Integratie is goed voor specifieke inhouden, voor opdrachten die om een multidisciplinaire aanpak vragen. Voor je vak staan en kansen voor samenwerking grijpen is geen tegenstelling. Je kunt tegelijkertijd kennis bundelen in een discipline en ruimte maken voor thematisch leren. Ook op de lerarenopleiding trouwens!’

‘De aandacht voor integratie vind ik goed. Maar grootscheepse veranderingen in curricula landelijk voorschrijven is linke soep. Op schoolniveau moeten goed onderbouwde keuzes gemaakt worden. Je verliest iets als je alleen voor integratie gaat, zo blijkt uit onze studie.’

Monique Pijls is hoofddocent Onderzoeken en Ontwerpend leren & coördinator Minor Maker Education aan de Hogeschool van Amsterdam. 
Lees Effecten van vakkenintegratie