Rufus: ‘Het kijkgedrag van mensen verandert van lineair (televisie) naar non-lineair (Netflix en Youtube). De opleidingen moeten daar op inspelen, want welke content moeten de makers maken? Maar ook: hoe kunnen zij zich onderscheiden nu bijna iedereen met zijn mobiel films kan maken? Opleiding én bedrijfsleven zijn het onderzoek aangegaan.’

Rufus: ‘Het practoraat richtte zich aanvankelijk op de opleiding Audiovisuele Vormgeving waar ik als docent werkte. Nadat ik had aangegeven een meer managende rol te ambiëren, mocht ik het onderzoek naar ‘het nieuwe kijken’ gaan leiden. Hierin kan ik ook mijn persoonlijke interesse kwijt, namelijk het onderzoeken hoe je het onderwijs anders vorm kunt geven. Al snel raakten ook de game-opleiding en de opleiding Ruimtelijke Vormgeving geïnteresseerd, omdat Virtual Reality (VR) en 360-graden films, die veel gebruikt worden in het practoraat, daar beter bij aansluiten. Het kent minder kaders, omdat het geen gebruik hoeft te maken van een plat scherm, zoals bij video en film het geval is.’

Rufus: ‘Het onderzoek wordt gedaan door studenten en docenten en vorig jaar is het XR Lab ontstaan. Dat is een publiek-private samenwerking. Studenten werken daar met een docent en onder leiding van een scrummaster aan een technologisch vraagstuk van het bedrijfsleven. Het is de bedoeling dat de opdrachtgever actief in het proces mee ontwikkelt en weer nieuwe vragen neerlegt en ook zelf faciliteert.’

Rufus: ‘Grofweg lopen er twee typen studenten en docenten rond: developers en artists. Waarbij van nature de artists meer met kunst, in wat voor vorm dan ook, bezig zijn dan developers. Samenwerken is eigenlijk ontzettend ingewikkeld, want het zijn twee verschillende denkwerelden. De developer kan soms echt totaal niet belangrijk vinden hoe iets eruit ziet als het maar functioneel werkt en een artist die kan zeggen: ‘wat ziet het er toch goed uit’, maar dan werkt het voor geen meter. Daarom proberen we ze vanaf de start samen over al die processen na te laten denken, waardoor ze breder in hun beelden of in hun kijken worden.’

Rufus: ‘Je zou nieuwe media simpel gezegd kunnen zien als een portaal naar nieuwe werelden. Kunst kun je zien als een portaal naar een andere manier van kijken naar dingen. Dat kan terug in de tijd kijken zijn of het leren kijken op een manier, waardoor je waardeert wat je ziet en er gelukkig van wordt. VR is een effectieve manier om mensen heel snel naar een andere wereld te verplaatsen. Dus je hebt heel snel aandacht. In deze tijd is het best lastig iemand geïnteresseerd naar een plaatje te laten kijken. Het moet bewegen, het moet interactief zijn. VR is omvattend, dat maakt het zo interessant.’

Rufus: ‘Geef een student een handout met informatie over het Melkmeisje en waarschijnlijk is die heel snel verveeld. Zet ‘m echter in het virtuele schilderij, waar hij daadwerkelijk dingen kan doen, en hij vergeet dat hij eigenlijk iets aan het leren is. Centraal stond de vraag: hoe zorg je dat je onze studenten, die volledig digitaal opereren, toch geïnteresseerd raken in de oude technieken die schilders gebruikten? Als je het schilderij alleen laat zien aan een student, vraagt deze zich af: ‘waarom staat dit beeld stil en wie is deze vrouw, wat heeft ze rare kleding aan?’ Ze zitten zover daarvan af, dat je misschien je hele punt mist. Iemand die nog nooit naar een museum is geweest of nog nooit echt naar een schilderij heeft gekeken, heeft daar initieel een soort van instructie bij nodig. Vaak hangt er alleen een klein bordje dat zegt wat het is, maar dat vertelt maar heel summier waarom een kunstenaar hier voor heeft gekozen of het zo heeft gemaakt. Een manier vinden waarbij je op een natuurlijke wijze begrijpt wat je ermee moet, kan een voorstadium zijn om hogere complexe kunst te waarderen. En dat vind ik heel interessant binnen het mbo. Omdat dat misschien niet de eerste doelgroep is waar je aan denkt om ze geïnteresseerd te krijgen voor kunst.’

Rufus: ‘Samen met het Hout en Meubileringscollege (HMC), dat echt een vakcollege is gericht op het ambacht, hebben we gekeken hoe media en technologie kunnen ondersteunen bij bouwen en creëren. Studenten van onze opleiding hebben een omgeving gemaakt waar je 3D-meubels, die studenten van het HMC maken, kunt inladen en kan plaatsen in de ruimte en van kleur en materiaal kan veranderen, de ruimte kan inrichten en kan zien of die stoel wel bij die bank past of hoe groot die bank moet zijn.’

Rufus: ‘We kwamen er achter dat de studenten die hebben meegewerkt aan de ervaring van Het Melkmeisje, het schilderij heel graag in het echt wilden zien. Die raakten ook geïnteresseerd in andere kunstwerken. Dus het makend ermee bezig zijn, werkte echt.’

Rufus: ‘Uit de monitor van de creatieve industrie blijkt dat de ‘embedded creative’ toeneemt. Dat wil zeggen dat een creative zijn professie niet uitvoert in de context waar zijn vak centraal staat, maar in andere sectoren. Je ziet steeds vaker dat de creative gezien wordt als oplossing voor vraagstukken waar bedrijven mee worstelen. Vroeger hadden we het meer over techniek, het ambachtelijke, nu hebben we het vaker over de computer en de tools beheersen. Ik denk dat techniek en technologie meer in elkaar over gaan lopen en dat een creatieveling dat stuk ook moet beheersen. De techniek wordt secundair en creativiteit wordt belangrijker om je te kunnen onderscheiden.’