Spoken Word is het voordragen van gedichten, gedichten die vaak met de voordracht in gedachten geschreven worden. Spoken Word is moeilijk in een kader te vangen en kan vele vormen aannemen: van grote competitieve Slam Battles tot intieme uitingen van maatschappelijke en persoonlijke thema’s. In de laatste jaren is Spoken Word aardig ingeburgerd in de maatschappij. Grote bedrijven huren woordkunstenaars in als stemacteurs of om workshops te geven en samenwerkingen tussen Spoken Word-artiesten en muzikanten zijn niet meer nieuw.

Tijdens Spoken Word-evenementen kan ik de donkere stukken van mijzelf delen en voel ik me gezien. Een optreden is voor mij extra geslaagd als ik iemand raak of inspireer, bijvoorbeeld door woorden te geven aan een gevoel dat tot nog toe nog onbenoemd was gebleven. Aan de ontvangende kant, als luisteraar en onderdeel van het publiek, leer ik meer over wie wij zijn als collectief. Er gebeurt namelijk iets bijzonders als mensen met welwillende aandacht naar de voordracht van anderen luisteren. Of iedereen zich er nou bewust van is of niet, voor even worden publiek en voordrager één.

Als ik naar het podium loop en erop klim, word ik me op een hele andere manier bewust van ruimte, tijd, licht, geluid en de mensen om me heen. Vaak zie je de individuele mensen niet vanwege licht, en soms wel. Ik probeer rond te kijken, maak een grapje of zoek rustig contact met mezelf. Je moet altijd goed je beginmoment kiezen. Soms vlieg ik over de woorden en stromen ze eruit en klopt alles. Soms is er een vertraging en probeert mijn denkende brein of ego er ook wat van te vinden. In principe merkt het publiek dat niet, maar hoe stiller ik van binnen ben, hoe meer het gedicht landt bij het publiek.

Dan spring ik van het podium, soms na nog een gedicht extra, en voel ik blijdschap en opluchting, afhankelijk van hoe het ging.

Soms heb ik het gevoel dat ik vanzelfsprekend bij de community hoor, soms dat ik er net buiten val. De vriendschappen die ik heb met dichters zijn fijn. Meestal begrijpen ze een bepaald stukje van jezelf erg goed, of zijn ze bezig met eenzelfde zoektocht. Ik heb een paar vrienden met wie ik gedichten uitwissel en we ondersteunen elkaar in ons creatieve proces. Woordkunstenaars zijn mensen die vechten om zichzelf uit te drukken, die een weg naar de toekomst dromen voor ons allemaal. Ze maken nieuwe taal, nieuwe betekenissen of leggen bloot wat er al was. Onmisbaar!

De plekken die ik heb bezocht en waar ik soms optrad voor mijn onderzoek als dichter-antropoloog voor LKCA boden ruimte aan allerlei manieren van uiting. Als onderzoeker hield ik me vooral bezig met de vraag: wat is de betekenis van de cultuurpraktijk Spoken Word voor degenen die er aan deelnemen?

De onderzoeksvraag bleek moeilijker te beantwoorden dan gedacht. Het is niet aan mij om te zeggen wat Spoken Word betekent voor de individuele leden van de gemeenschap. Het betekent verschillende dingen voor verschillende mensen en ik omvat niet alle identiteiten die er belang aan hechten. Als antropoloog probeer ik mijn waarnemingen over wat ik aantref in de wereld en in mezelf zo eerlijk mogelijk over te brengen. Spoken Word leert mij nog eerlijker te zijn: door een plek te bieden die niet gebonden is aan regels over wat als kennis geldt, aan hen die hun verhaal willen delen.

Auteur: Anne Braakman

Deze blog is onderdeel van de blogreeks ‘Culturele praktijken in beeld‘, waarin LKCA laat zien dat het begrip ‘cultuur’ breder is dan vaak wordt vermoed. Bekijk ook de andere blogs en stel je open voor culturele praktijken die nu buiten het blikveld van de mainstream vallen.