Dit is een artikel uit de Cultuurkrant van juni 2024, editie 30.

‘Ik zie het als mijn taak om te zorgen voor meer samenhang en uitwisseling in het onderzoeksveld. Het onderzoek naar cultuureducatie is nu erg versnipperd en dat maakt ons kwetsbaar. Mijn ambitie is zeker niet dat we allemaal hetzelfde moeten gaan doen, maar wel dat we samen optrekken en meer massa creëren, zodat de kwaliteit omhooggaat en onze stem beter gehoord wordt.’

‘Ik wil graag weer de kern van het vakgebied in de praktijk benadrukken. Ik zie nu dat men ofwel cultuureducatie probeert te legitimeren door de dienende functie voor andere vakken en creativiteitsontwikkeling te benadrukken, ofwel dat de kern van het vak geduid wordt met grote, abstracte woorden. Leraren weten niet goed wat ze daarmee aan moeten, hun alledaagse praktijk past daar niet bij. Ik wil het omdraaien: redeneren vanuit wat leraren aan het doen zijn, als betekenisvolle praktijk.’

‘Cultuureducatie heeft eenzelfde functie als wiskunde of andere vakken: je leert leerlingen een basis aan waar ze in hun verdere leven iets aan hebben. Die basis bij cultuureducatie is leren omgaan met onmiddellijke oordelen. Zoals Kant al schreef: als jij iets mooi vindt, kun je je haast niet voorstellen dat niet iedereen het mooi vindt. Bij cultuureducatie leer je om een stapje terug te doen, en oordelen dieper te doordenken, voorbij dat eerste snelle oordeel of vooroordeel.’

‘Ik heb veel kunstvakdocenten die met basisscholen werken bevraagd: wanneer vind je dat het goed gaat? Wat maken jouw lessen los? Dan gaat het om kinderen die geraakt worden. Die confronterende ervaringen hebben met een wereld die onmogelijk lijkt en van daaruit werken naar leren omgaan met dat soort ervaringen. Andere vakken draaien om zo snel mogelijk grip krijgen op de wereld en kennis te formaliseren en categoriseren. De kunstvakken bieden juist andere manieren dan logica om kennis op te doen. Het belichaamd leren is nergens zo mooi mogelijk als bij de kunstvakken.’ 

‘CmK stuurt aan op borging en dat begrijp ik. Maar we moeten oppassen alleen te kijken of een school een visie heeft ontwikkeld of een samenwerkingsovereenkomst heeft gesloten met een lokale culturele organisatie. Want het is niet per se zo dat als die dingen in orde zijn, dat wat in de klas gebeurt ook goed en betekenisvol is. Het gaat erom wat bij een school past. Een school moet ook kunnen zeggen: het heeft bij ons niet zo veel zin om te investeren in een tweede icc’er en visieontwikkeling, bij ons is het veel doelmatiger om te investeren in kunstvakdocenten in school. Binnen de huidige CmK-evaluatie zou dat niet heel hoog scoren, want er staat geen visie op papier. Maar die ruimte bieden is heel belangrijk.’

‘Jazeker. Het bevestigt wat Piet Hagenaars al eerder in zijn proefschrift schreef, namelijk dat het ontbreekt aan een heldere, samenhangende visie op wat we willen met cultuureducatiebeleid. Je ziet een voortdurende worsteling: wat willen we ermee? Laten we nog maar weer eens iets proberen aan te jagen. Het lukt maar niet om cultuureducatie te verankeren in scholen. Zolang de overheid kunst en cultuur niet aanwijst als zelfstandig onderdeel op school dat leerlingen nu eenmaal te beheersen hebben, werkt het niet en kun je net zo goed stoppen met al die tijdelijke regelingen.’

‘Stel dat het nieuwe kabinet iets wil met cultuureducatie en laten we hopen dat dat zo is. Dan is de eerste stap het expliciet erkennen van het belang ervan. Dat gebeurt de laatste jaren wel meer, houd dat vol. Het tweede is om kracht te zetten achter de curriculumvernieuwing en een duidelijkere en uitvoerbare leerlijn te bieden waar scholen mee aan de slag kunnen. En ten slotte: zorg dat de rol van gemeenten en provincies niet meer vrijblijvend is. Cultuureducatie is gewoon een van hun taken. Punt.’

‘In vooral het curriculum van het vo moeten we ons best doen het curriculum te dekolonialiseren. Het is een ontzettend gemiste kans om alleen aandacht te besteden aan de westerse kunsten. Basquiat en Kahlo op het eindexamenlijstje zetten en dan denken dat je heel inclusief bent, dat is niet genoeg. Je kunt leerlingen niet meer in de les klassieke portretten laten maken, terwijl dat voor veel leerlingen problematisch is. We moeten leerlingen echt met een breder palet aan vorm-, beeld- en klanktalen in contact brengen.’