Terugblik: landelijke kennisdelingsdag Programma Cultuurparticipatie 2023

Samen cultuurmaken: het netwerk, de ervaringen, de kennis
Bijgewerkt op:
Gepubliceerd:
Deel dit artikel

Direct naar

twee deelnemers lachen

Sessie Onderzoek eenvoudig gemaakt – Claudia de Graauw

Claudia de Graauw deelde in een actieve werksessie in 2 delen haar tips en tricks voor het doen van onderzoek naar jouw project:

  • Goed onderzoek is onder andere onafhankelijk, objectief, valide, betrouwbaar en representatief.
  • Een onderzoek bestaat uit vier fases. Je start met het formuleren van het doel van het onderzoek en de onderzoeksvraag; de tweede fase bestaat uit het ontwerpen van de onderzoeksmethodiek; de derde fase is die van de dataverzameling en de vierde fase bestaat uit analyse en rapportage.
  • Denk al bij de start van je project na over het doel van je onderzoek. Waarom heb je informatie nodig?
  • Formuleer een hoofdvraag, maar ook deelvragen. De deelvragen samen geven antwoord op je hoofdvraag.
  • Bepaal de vorm van je eindresultaat en wat je wilt communiceren. De mogelijkheden zijn heel divers.
  • Ontwerp je onderzoeksmethodiek. Hiervoor bepaal je hoe je aan informatie komt. En bepaal je meetinstrument. Wordt het een kwalitatief of kwantitatief onderzoek?
  • Maak je gebruik van een vragenlijst, bedenk dan dat je steekproef representatief moet zijn, dat gestandaardiseerde antwoorden soms lastig te interpreteren zijn, dat mensen de neiging hebben om sociaal wenselijke antwoorden te geven en dat je vragenlijst niet te lang mag zijn.
  • Kies je voor interviews? Bedenk dat dat tijd kost, dat je geen cijfers hebt, maar wel verklaringen. Is dat voldoende?
  • Je kunt ook observeren. Dan ben je niet afhankelijk van respons en belast je bezoekers niet, maar je hebt ook geen inzicht in de motivatie van je doelgroep.
  • Stel je een vraag? Let er dan op dat je taalgebruik is afgestemd op je doelgroep. Iedereen moet de vraag begrijpen en hetzelfde interpreteren.
  • De fase van de dataverzameling bestaat uit drie stappen; voorbereiden, uitvoeren en registreren.
  • De fase van analyse en rapportage bestaat ook uit drie stappen: analyse, rapportage en vervolgacties formuleren. Let hierbij op de onderzoeksvragen die je hebt gesteld.

    Sessie KICK-OFF: sociaal & artistiek samenwerken Gelderland – Rose Figdor (CultuurOost), Wytske Lankester (HAN Academie), Melanie Reekers (Spectrum)

    In Gelderland start een sociaal artistieke samenwerking tussen het culturele en sociaal domein. Initiatiefnemers zijn Cultuur Oost, Spectrum en de HAN Academie. Naast deze organisaties, zijn Marije Tangelder van Collectief Koppig en Amare van der Elst, spoken word artiest aanwezig.

    Kennismaking met dit nieuwe samenwerkingsverband stond centraal in deze sessie.

    Uit een behoeftepeiling onder Gelderse initiatieven is naar voren gekomen dat het samenwerkingsverband in moet zetten op:

  • Versterken samenwerking tussen cultuur en sociaal domein
  • Aanbod verbinden
  • Deskundigheidsbevordering

    Respondenten gaven daarnaast aan dat zij duurzame financiering willen hebben, niet alleen afhankelijk willen zijn van subsidies (zoals Samen cultuurmaken).

    Het nieuwe samenwerkingsverband is een online platform gestart op lkca.1sociaaldomein.nl. Op dit platform worden videosessies georganiseerd, publicaties gedeeld, kan je vragen stellen en prikbord en agendaberichten plaatsen.

    Sessie Jongeren maken de stad – Jakob Stolk

    In Lelystad was 8 jaar geleden het preventieve jongerenwerk wegbezuinigd. Dit bracht Jakob Stolk ertoe 6 jaar geleden het initiatief ‘Jongeren Maken de Stad’ te starten; jongeren die met hun eigen ideeën en talenten zelf het aanbod voor jongeren in de stad gingen ontwikkelen.

    Van frisfeesten tot pop-upplekken in wijken, uitbreiding van skatebanen en minifestivals. Vervolgens ontstond eerst URBN Village en later SPOT!, twee creatieve jongerenbroedplaatsen. Vanuit die broedplaatsen vormen de jongeren zelf met creative change agents dé jongerenbeweging die nog steeds innoveert op sociaal en cultureel vlak en steeds meer invloed krijgt op bestaand beleid.

    Jakob vertelde in deze sessie hoe hij te werk is gegaan en hoe jongeren steeds meer eigenaarschap over eigen proces, over het werk wat ze doen, maar ook over de stad ervaren. Creative change agents Robin en Tobias vertelden over hun ervaringen, hun talentenreis en hoe ze nu zelf jongeren begeleiden.

    Tips en aanbevelingen

  • bied een plek waar jongeren elkaar op informele wijze kunnen ontmoeten en gelijkgestemden kunnen leren kennen
  • prikkel jongeren met aanbod, maar laat ze vooral zelf ontwikkelen
  • ga de buurt/wijk/stad in, zorg dat je activiteiten zichtbaar zijn (ook op Instagram) en de jongeren weten waar ze andere jongeren met dezelfde interesses en talenten kunnen vinden
  • ga uit van wat er is en wie er zijn: professionals van buiten kennen de cultuur vaak niet, spreken de taal van de jongeren daardoor niet altijd even goed
  • ga met jongeren in gesprek, luister naar hun wensen en blijf met ze in gesprek (niet alleen ideeën ophalen)
  • ga uit van gelijkheid, neem jongeren als volwaardige partner mee in het proces
  • benader jongeren als maker, spreek hen aan op hun talent, vraag: ‘wat heb je ons te bieden?’
  • werk met creative change agents: jongeren (makers) die andere jongeren begeleiden en inspireren, zij zijn als geen ander in staat aan te sluiten bij de (culturele) belevingswereld van jongeren
  • waardeer en betaal jongeren voor hun inzet (vrijwilligersvergoeding, betaalde opdrachten als workshops op scholen, bij bedrijven).

    Sessie Binden en boeien: deelnemersparticipatie – Sari Bouwmeester, Renée Janssen

    De aanpak van Bureau Ruimtekoers bestaat uit 5 stappen, die iedere keer doorlopen worden bij een maatschappelijke vraag. De groep die de stappen maakt is gemixt qua deelnemers: degenen die het betreft (wijkbewoners, jongeren, ouderen enz.), professionals die betrokken zijn en beleidsmakers. De beleidsmakers krijgen zo directe inzichten en kunnen voor verankering van de aanpak zorgen.

    Het proces – dat meestal een half jaar duurt – wordt soms meerdere malen doorlopen, omdat langduriger commitment leidt tot meer resultaat. Dan wordt het overgedragen aan de ‘eigenaren’ en vertrekt Bureau Ruimtekoers.

    Bij het project Zuiderstroom ging het om het ondersteunen van jongeren in hun leerproces (hierbij is welzijns/jongerenwerk ook partner). Zij wilden muziek maken, de uitdaging was om ouderen daarbij te betrekken. Uiteindelijk hebben ouderen en jongeren samen opgetreden. Wederzijds vooroordelen zijn onderuit gehaald.

    De 5 stappen die doorlopen worden zijn:

  • Ontmoeten: context duiden door er te zijn
  • Kennismaken: verdiepen van elkaar leren kennen, elkaar zien
  • Samen maken (vanuit de vraag/behoefte die er leeft)
  • Samen vieren (met nagesprek)
  • Samen evalueren

    Casussen

    De 5 stappen zijn in deze workshop gecomprimeerd tot 3 stappen. Een groep start met in 3 stappen uitwerken van de casus. Daarna gaat een andere groep ermee verder om 1 stap te verbeteren. Thema is dan ook: loslaten!

    De 3 stappen zijn:

  • Ontmoeten/Kennismaken
  • Samen maken
  • Presenteren/evalueren
  • Casus: Senioren ervaren een verlies van identiteit in hun veranderende wijk en voelen zich niet verbonden met nieuwe bewoners.
  • Casus: Nieuwkomersvrouwen worden niet bereikt door gemeente en hulporganisaties en worden zo niet gehoord in beleid.
  • Casus: Bewoners en ondernemers zien hun winkelcentrum achteruit gaan, maar voelen zich niet verenigd.
  • Casus: Jongeren voelen zich niet verbonden met hun wijk en stad, en missen verbinding tussen generaties.
  • Casus: Gezinnen met een migratieachtergrond worden niet bereikt in de energietransitie.

    Sessie Cultureel ondernemen – Jelle Roeper en Alexander Ramselaar

    Jelle Roeper, slagvaardig cultureel ondernemer en Alexander Ramselaar van Cultuur+Ondernemen namen de deelnemers mee in wat nodig is om duurzaam cultureel te ondernemen. Jelle gaf op interactieve wijze een inkijk in zijn praktijk als cultureel ondernemer. Alexander gaf inzicht in de financieringsmix en wat Cultuur+Ondernemen voor culturele ondernemers kan betekenen.

    De belangrijkste tip bij het creëren van een financieringsmix

  • Ben en blijf jezelf
  • Denk wel breed voor wie het relevantie heeft
  • Idem welke financieringsbronnen relevant zijn
  • Internet is je vriend
  • Er zit meer in je netwerk dan je denkt
  • ‘Ik vroeg om advies en kreeg geld’
  • ‘Ik vroeg om geld en kreeg advies’
  • Volgorde benaderen van financiers belangrijk
  • Van een feestje komt een feestje!

    Sessie Samenwerken met beleidsmakers – Yvonne Kleinbussink, Trudi Brink, Seye Cadmus en Ulco Mes

    Hoe kun je samenwerken met de gemeente? Waar moet je aan denken en wat zijn goede voorbeelden? In deze sessie delen samenwerkende beleids- en cultuurmakers uit twee gemeenten hun ervaringen en tips over samenwerking.

    In de gemeente Kampen werken Yvonne Kleinbussink (beleidsmedewerker afdeling Beleid Sociaal Domein) en Trudi Brink (programmaleider en coördinator Sociaal domein culturele sector) samen aan Het Beste van Kampen: een project voor en door senioren, waarin culturele activiteiten worden ingezet om de gezondheid te verbeteren en eenzaamheid tegen te gaan.

    Aan de start van dit project heeft de gemeente bijgedragen, waarna meerdere fondsen volgden. De gemeente Kampen houdt zich nadrukkelijk bezig met het versterken van de sociale basis voor inwoners en de bestrijding van eenzaamheid. Zo is er een Coalitie Eén tegen Eenzaamheid opgericht en worden onder het motto ‘Kom erbij’ laagdrempelige activiteiten onder de aandacht gebracht op het gebied van kunst/cultuur, bewegen en gezelligheid.
    Zie film Het beste van Kampen 2020-2021 en visie gemeente Kampen.

    Seye Cadmus en Ulco Mes (beleidsmedewerkers gemeente Tilburg), vertellen hoe de gemeente Tilburg door middel van het Europese project ForwArt onderzoekt hoe cultuur kan bijdragen aan de verbetering van de leefbaarheid en het welzijn van jongeren in Tilburg Noord, een multiculturele wijk die wordt gekenmerkt door werkloosheid, armoede en criminaliteit. In dit project voor en door jongeren werkt de gemeente samen met elf partners variërend van cultuur- en welzijnsorganisaties, onderwijs en woningbouwcorporatie, tot politie en de publieke omroep. Chiara Riboch (welzijnswerk) en Abdellah Aknin (Noordvoerders) vertellen hoe zij betrokken worden.

    Tips, tricks, kansen en valkuilen

  • Werk liever aan een programma dan aan tijdelijke projecten, waarbij je klein kunt starten.
  • Samenwerken op basis van raakvlakken, anders gewoon niet doen.
  • Zoek believers/een beleidsmedewerker waarmee je een klik hebt, dat gaat veel sneller.
  • Laat de gemeente (bestuurders en beleidsmedewerkers) meemaken hoe cultuur en zorg&welzijn samen kunnen werken.
  • Leer de mensen achter het systeem kennen.
  • De praktijk is verbonden, de gemeente maakt er kokers van.
  • Samenwerken is mensenwerk, besteed aandacht aan die relatie.
  • Onderken dat kunst ook een middel is -> maar liever nog uit deze discussie blijven door als culturele partij gewoon te benoemen wat je doet en wat je wilt bereiken en de gemeente de link over meerwaarde laten leggen.
  • Erken je eigen kwaliteiten en die van je samenwerkingspartner.
  • Zorg voor een goede theoretische onderbouwing vanuit bv. positieve gezondheid.
  • Zorg ook voor scholing: artistieke kwaliteit en aansluiting bij doelgroep zijn daarbij uitgangspunt.
  • Zorg dat je de stem van de doelgroep hoort en hen laat weten wat je ermee doet, trek hierin samen op met partners zodat de doelgroep niet door iedereen apart benaderd wordt. En maak daarbij gebruik van meerdere communicatiemiddelen om de doelgroep te bereiken, soms letterlijk aanbellen bij mensen.
  • Wees transparant en flexibel.
  • Bij samenwerking niet op één paard wedden, alleen inzetten op ‘klassiek’ participeren, doe geen valse beloftes.

    Sessie Samenwerken over grenzen heen – Josefiene Poll

    LKCA faciliteerde in 2021 en 2022 een Professionele Leergemeenschap voor professionals in cultuur, zorg en welzijn over samenwerking tussen verschillende domeinen. In de leergemeenschap kwamen verschillende dilemma’s naar voren die inherent zijn aan samenwerken over de grenzen van sectoren heen. In deze sessie werd een presentatie gegeven van de opbrengsten uit leergemeenschap. Daarna gingen we in groepjes aan de slag met dilemma’s en oplossingsrichtingen uit de praktijk.

    Culturele domeinSociaal domein
    Vrije ruimteKaders en protocollen
    Talent centraalProbleem centraal

    Dilemma’s – Gedeeld eigenaarschap

  • Waan van de dag
  • Enthousiasme
  • Weerstand
  • Wie trekker?
  • Ongelijkwaardige rollen

    Dilemma’s – Verduurzaming

  • Hoe van eenmalig naar meerjarig?
  • Hoe om te gaan met verschil in werktijden
  • Schaarste aan vrijwilligers/subsidie

    Oplossingen voor een goede samenwerking

  • Culturele verschillen overbruggen
  • Externe bruggenbouwer
  • Afspraken maken over het proces (wat als jullie er niet uitkomen?)
  • Vervangers benoemen (achtervang)
  • Nieuwsbrief
  • Samen aan problemen werken
  • Zichtbaar maken wat iemand doet
  • Flexibiliteit
  • Borging (werken aan hetzelfde doel)
  • Artistieke vrijheid (wat als er een probleem is? Gesprek voeren)
  • Stroperigheid (ambtelijk) doorbreken.
  • Sleutelfiguren dragen bij aan duurzaamheid
  • Denken aan overdracht (leren delegeren).

    Enkele tips en uitspraken uit deze sessie

  • Maatschappelijke thema’s vragen om gedeeld eigenaarschap.
  • Samenwerking zorgt voor beter begrip en bereik doelgroep.
  • Manier om te innoveren.
  • Er is meer mogelijk (locaties, fondsen e.d.).
  • Kijk eens met een andere bril op.

    Verder lezen

      Vond je dit artikel interessant?

      Gemiddelde 4 / 5. totaal 3

      Reageer (je reactie verschijnt na goedkeuring, vanwege spam)

      Reacties (1)
      Vera Haafkens 31-07-2023

      Mooi om alle aspecten van de maatschappij te benaderen vanuit talenten, vooral vanuit jongeren.

      reageer
      Praat verder over dit onderwerp met deze expert(s):
      Marie-José Kommers
      Marie-José Kommers
      Functie: Specialist Cultuurparticipatie
      Expertise: onderzoek,zorg en welzijn
      marie-josekommers@lkca.nl
      030 711 51 80
      Finn Minke
      Finn Minke
      Functie: Specialist Cultuurparticipatie
      Expertise: zorg en welzijn
      finnminke@lkca.nl
      030 - 711 51 39
      Bekijk alle experts
      Bijgewerkt op:
      Gepubliceerd:
      Deel dit artikel