Dit is een artikel uit de Cultuurkrant, editie 26, juni 2023.

Bijna dertig jaar geleden richtte Stuart DeDDDD in Den Haag op met zijn partner en echtgenoot Rinus Sprong. Sindsdien hebben ze een schat aan ervaring opgedaan met educatie en participatie: naast ‘gewone’ voorstellingen organiseerden ze in samenwerking met Holland Dance Festival een dansparade met 1000 amateurs door de stad en vormden ze een ‘springplankgezelschap’ voor net afgestudeerde dansers. Daarnaast traden ze op in televisieshows en ontwikkelden educatieprogramma’s en zomercursussen voor amateurs en professionals.  

Ook produceren ze naar Amerikaans voorbeeld, dit jaar voor de achttiende keer, een grote, professioneel geproduceerde kerstvoorstelling waaraan ruim 80 amateurs, dansstudenten en professionele dansers meewerken en vaders, moeders, oma’s en opa’s kostuums naaien en decors timmeren. Het is een community art theatervoorstelling van een omvang (er zijn in totaal ongeveer 200 mensen voor en achter de schermen bij betrokken) die in Nederland zijn gelijke niet heeft.

De binnenschoolse educatieprogramma’s bestaan meestal uit een voorstelling, een groepsgesprek en daarna een workshop. Die begint basaal. ‘Ik heb op de basisschool wel geleerd over ruilverkaveling, maar niets over mijn lichaam. Terwijl je daar als kind wel nog 80 jaar mee door moet. Dus het begint met je eigen lichaam vertrouwen. Na in dans – eigenlijk tamelijk alledaagse bewegingen – verpakte vertrouwensoefeningen komt dan het creatieve gedeelte.’

Belangrijk is, aldus Stuart, dat de dánsers de workshop geven. ‘Zij hebben al credits omdat ze daarnet nog in de voorstelling stonden. Het is vaak een eye-opener dat je je geld kunt verdienen met dansen en dat de dansers van over de hele wereld komen en nu bij jóu in de klas staan.’

‘Leren door dans’, is het uitgangspunt, staat er op de site ven DeDDDD. ‘Het sterke van dans is dat je iets kunt laten zien of voelen zonder het te benoemen. Dat triggert reacties waar je daarna over gaat praten en vervolgens in een andere taal, dans, vorm te geven.’

‘Zo kun je op een heel toegankelijke manier maatschappelijke onderwerpen als pesten of het klimaat behandelen. Maar bijvoorbeeld ook de kunst van Escher biedt ingangen. Onze nieuwe educatievoorstelling Metamorfose gaat, met Escher als inspiratie, over illusie. Wat is echt en wat is fake? Het zijn actuele thema’s.’

De jaarlijkse kerstproductie is en blijft de trots van het gezelschap en een succesnummer waarvoor al lang niet meer alleen ontroerde opa’s en oma’s kaartjes kopen. Belangrijk voor de blijvende betrokkenheid van de amateurs, die drie maanden moeten repeteren, is de overeenkomst die ze moeten tekenen.

‘Je moet je realiseren dat je een commitment aangaat. De mensen gaan straks wel 40 euro betalen voor de voorstelling. In de afgelopen zeventien jaar is nog nooit één kind afgehaakt.’

Ondanks het eclatante succes van de voorstelling heeft nog nooit een andere organisatie hun voorbeeld gevolgd. Een dergelijk groot participatieproject moet je ook kunnen en écht willen, zegt Stuart, man van heldere opinies. Educatie, vindt hij, moet je overlaten aan mensen die gemotiveerd zijn.

‘Als gesubsidieerde instelling heb je een educatieverplichting en moet je op jaarbasis minimaal een bepaald aantal mensen bereiken. Dat aantal halen wij in twee maanden. Het is een rare plicht. Laat elk gezelschap doen waar het goed in is! Het Haagse Holland Dance Festival heeft een uitstekende educatietak, waarom moet het Nederlands Dans Theater dan ook?’

‘Als ik Vonk doorblader, de gids van Cultuurschakel met alle educatie-aanbod in Den Haag, snap ik wel dat een cultuurmentor op school door de bomen het bos niet meer ziet. Kies liever voor minder, kies voor kwaliteit in plaats van kwantiteit.’

Wil je meer lezen uit de Cultuurkrant? Een kleine selectie van de artikelen komt online, zoals deze:

Dit is een artikel uit Cultuurkrant 26. Wil je ook op de hoogte blijven van actuele ontwikkelingen in jouw vakgebied? Neem een gratis abonnement!