Ik hou van het gevoel van stof, wol en draad en de onbeperkte mogelijkheden van het materiaal. Ook nu ben ik daar vaak mee bezig: ik brei muizen voor ons muizencircus, truien voor mijn kleinzoon, geef workshops over craftivism en neem nu actief deel aan het borduurproject ‘Honderdduizend bomen en een bos van draad‘ van Sara Vrugt. Het is een combinatie van borduren, ontmoeting, samen iets maken en liefde voor naaldwerk en de natuur. Een enorm borduurwerk gemaakt door vele handen: dat spreekt mij aan als handwerkende socioloog.

De eerste keer dat ik deelnam aan een project van Sara Vrugt was een Rode Draad, een drie kilometer lange catwalk die arm en rijk Den Haag met elkaar verbond. Een onvergetelijke dag die mij, met veel Hagenaars, deed glimlachen. Het was Sara’s eerste in een reeks projecten die een grote groep deelnemers mobiliseert rondom handwerk.

Sara was ook een van de kunstenaars die ik in 2011 interviewde voor mijn masterthesis als cultuursocioloog. Het onderzoek ging over kunstenaars die werken met actieve inbreng van publiek. Dat maakte het voor mij onvergetelijk, als deelnemer ervaarde ik waar ik op dat moment over schreef. De werkplaats van Sara’s project Look at you 05 was bij mij om de hoek, in de winkel van de voormalige groenteboer. Ik was er vrijwel dagelijks te vinden. Onze actieve inbreng was er, we maakten duizenden steekjes op de zwarte stof. Er waren gesprekken en ontmoetingen en soms zaten we met een groepje mensen stil te borduren.

Kritiek op dit soort participatieprojecten is soms dat deelnemers slechts fungeren als invullers, en volledig in dienst staan van het ontwerp van de kunstenaar. Als deelnemer ervaarde ik dat zeker niet, het ontwerp van de kunstenaar (in dit geval Sara) nodigde me uit tot deelname en het is toch altijd jouw handschrift wat erin zit.

In 2014 ontwierp Sara een borduurwerk voor de stoelen van de Oude kerk in Amsterdam. Ik reisde wekelijks naar Amsterdam en het was weer heerlijk om deelnemer te zijn aan een groot borduurproject. Als socioloog had ik mijn blik ook naar buiten gericht, ik zag de sekswerkers op het Oudekerksplein en organiseerde een ontmoeting bij PIC (prostitutie informatiecentrum). Geïnspireerd maakten de borduursters kussentjes voor de dames achter de ramen.

Begin dit jaar startte het project ‘Honderdduizend bomen en een bos van draad’. Weer een enorm borduurwerk gemaakt door vele handen. En ook als inhoudelijk statement sprak het mij aan: laten we zuinig zijn op de natuur! Vanaf het begin was het een succes, veel vaste borduursters schoven aan, ik kwam weer veel bekenden tegen. Ook veel nieuwe mensen die nog nooit een naald hadden vastgehouden ontdekten het borduurplezier. Dat kwam vooral door de plek: de openbare bibliotheek in Den Haag en de eenvoud van de borduurtechniek: rijgsteken.

En toen kwam corona… de bieb moest dicht en het project stond stil. Al snel werd een oplossing bedacht: borduurpakketjes waarmee mensen zelf blaadjes kunnen borduren die een plaats krijgen in het grote kunstwerk. De eerste 100 pakketjes vlogen de deur uit! Daarna volgden er nog vele honderden. Uiteraard bestelde ik een pakketje en borduurde ik thuis op de bank mijn blaadjes. Heerlijk rustig mooie steekjes maken, mijn gedachten soms op nul en soms piekeren over de impact van het coronavirus. De ontmoeting vond nu digitaal plaats. Het wekelijkse spreekuur zorgde ervoor dat mensen zich gesteund voelden en elkaar konden blijven ontmoeten. In de Facebookgroep (ruim 800 volgers) deelde ik mijn blaadjes en zag ik wat voor moois de anderen maakten.

Het Honderdduizend bomen project wordt een jaar lang uitgevoerd, elk seizoen op een andere locatie in Nederland. Begin juni verhuisde het project naar de tweede locatie, Garage Notweg in Amsterdam.

Ik was daar met mijn dochter, we zetten samen steekjes en voelden ons onderdeel van het grote bos van draad dat door vele handen groeit. De handwerkjuf van vroeger zou trots op ons zijn.

Auteur: Mieke Klaver

Deze blog is onderdeel van de blogreeks ‘Culturele praktijken in beeld’, waarin LKCA laat zien dat het begrip ‘cultuur’ breder is dan vaak wordt vermoed. Bekijk ook de andere blogs en stel je open voor culturele praktijken die nu buiten het blikveld van de mainstream vallen.