Tot een jaar of tien geleden was dit een liefhebberij ik voornamelijk in mijn eentje beoefende. Door Facebook ontdekte ik veel gelijkgestemden onder de noemer ‘Urban Sketchers’. Duizenden tekenaars uit de hele wereld komen er samen.

Bij ‘urban sketching’ gaat het om het tekenen op locatie, naar observatie, onder het motto ‘Show the world, one drawing at a time’. Deze tekenregels zijn vastgelegd in een heus Urban Sketchers Manifest, dat wereldwijd wordt gehanteerd.

Ik ging deelnemen aan urban sketchersbijeenkomsten: het tekenen met een groep beviel mij erg goed. Je leert van elkaar en je inspireert elkaar. Ik begon mee te schrijven aan de blog van Urban Sketchers Nederland (door Ruud Otten in 2013 opgericht als Facebook-groep) en ik werkte mee aan de oprichting van de Stichting Urban Sketchers Nederland. Sinds maart dit jaar ben ik daarvan de voorzitter.

In Nederland bestaat naast deze landelijke stichting een flink aantal lokale urban sketchersgroepen. Sommige hiervan komen maandelijks bij elkaar om ergens in hun stad te tekenen. Landelijk organiseren we drie, vier keer per jaar een groter evenement – dan ontvangen we zo’n 100 tot 125 tekenaars (we spreken van tijden van voor corona). In 2019 organiseerden we het ‘10de Internationale Urban Sketchers Symposium’ in Amsterdam: 1000 tekenaars uit 57 landen kwamen naar onze hoofdstad om vier dagen lang te tekenen.

Urban sketching is een heel laagdrempelige kunstvorm: met een eenvoudig schetsboekje en een pennetje kun je al meedoen. Je tekent op straat – ik sta graag tegen een muur of een lantaarnpaal geleund, anderen zitten liever op een bankje of op een terras. Ik ga op pad met slechts een paar pennen en een aquareldoosje – ook omdat ik zo weinig mogelijk gewicht wil meesjouwen.

Urban sketching is ook laagdrempelig omdat deelname meestal gratis is. Alleen voor workshops en de landelijke, meerdaagse evenementen (Sketch Weekend) moet soms worden betaald, maar meestal zijn deze gratis. De Stichting Urban Sketchers Nederland heeft twee sponsoren die dit mogelijk maken. De sponsoren geven ons geld, maar verzorgen ook zelf workshops op onze landelijke evenementen.

Iedereen is welkom bij urban sketchersbijeenkomsten in Nederland. Beginners en ervaren tekenaars, amateurs (de meesten) en professionals. De sfeer is er een van aanmoediging en van elkaar leren. Zeker voor beginners is meedoen aan te raden: er is best moed voor nodig om met je schetsboekje ergens ‘in het wild’ te tekenen. In een groepje is die drempel wat lager: je zult je in elk geval minder eenzaam voelen als je nieuwsgierige voorbijgangers te woord moet staan. Overigens zijn die voorbijgangers meestal heel aardig en vaak hoor je dat ze zelf ook wel eens zouden willen meedoen.

Tijdens een bijeenkomst zijn de deelnemers vaak verspreid over de stad aan het werk. Ik loop weleens een rondje en kom dan langs alle tekenaars, alleen of in een groepje. Het ene groepje praat druk over wat zij zien, over koetjes en kalfjes, of over hoe je het beste een bakstenen muur kunt tekenen zonder dat dit gaat lijken op een gestucte muur. Het andere groepje zit naast elkaar, tekent en zegt een uur lang niets. Dat is mooi: urban sketching past bij iedereen en iedereen is welkom.

De bijeenkomsten volgen een min of meer vast stramien: de organisatoren heten de deelnemers welkom en vertellen wat praktische zaken. Daarna gaan de tekenaars aan de slag, alleen of in kleine groepjes. Aan het eind van de dag komt iedereen weer bij elkaar om elkaars resultaten te bekijken: mijn favoriete moment van de dag. Tekenboekjes gaan van hand tot hand of de tekeningen worden op de grond of op een tafel uitgespreid. Dit is het moment om goede tips te krijgen en om je te verwonderen over de diversiteit aan stijlen en technieken.

Als de coronatijd achter de rug is, kom dan eens een keer meedoen bij een lokale urban sketchersgroep of op een National Sketch Day! Samen tekenen we de steden en dorpen van Nederland.

Auteur: Roger Klaassen

Deze blog is onderdeel van de blogreeks ‘Culturele praktijken in beeld’, waarin LKCA laat zien dat het begrip ‘cultuur’ breder is dan vaak wordt vermoed. Bekijk ook de andere blogs en stel je open voor culturele praktijken die nu buiten het blikveld van de mainstream vallen.