Tijdens de Onderzoeksconferentie Cultuureducatie en Cultuurparticipatie op 10 februari reikte LKCA deze prijs voor de 6e keer uit. 

‘Met dit onderzoek hoop ik te bereiken dat literatuur op mijn eigen school waar ik les geef meer op de kaart komt en dat het zich als een olievlek uitbreidt. De verbinding met het burgerschapsonderwijs blijkt een goede manier te zijn. Ik ben blij dat na al die jaren nu voor het eerst een hbo-scriptie de prijs heeft gewonnen’, aldus een blije Ineke.

De jury bestond uit Nel van Dijk, Barend van Heusden, Tobias Frenssen, Saskia van de Ree en juryvoorzitter Jan Jaap Knol. ‘De scriptie van Ineke Renkema gaat over een zeer actuele vraag: hoe kun je in tijden van ontlezing leerlingen enthousiast krijgen voor literatuur? Haar antwoord: “Zet ze aan de slag met maatschappelijke thema’s die hen écht raken.” In een bijzondere samenwerking met collegadocenten laat Ineke zien dat goed uitgevoerd actieonderzoek kan bijdragen aan echte verbeteringen voor de praktijk. Een scriptie, geschreven vanuit een waar docentenhart: theoretisch uitstekend onderbouwd én geworteld in de dagelijkse lespraktijk’, aldus de motivering van Jan Jaap Knol.
Lees het juryrapport

Ineke Renkema (2019). Literatuur en burgerschap : Een actieonderzoek naar de mogelijkheden om literatuuronderwijs en burgerschapsonderwijs aan elkaar te verbinden in het havo en vwo. Master Kunsteducatie, Hanzehogeschool Groningen en NHL Stenden
Hoe zou je literatuuronderwijs kunnen vormgeven om een betekenisvolle verbinding met burgerschap te maken? Literatuur blijkt een goede ingang te zijn om thema’s rond burgerschap bespreekbaar te maken. Het nodigt leerlingen uit om zich te verplaatsen in iemand anders. In haar actieonderzoek liet Ineke Renkema zowel vo-leerlingen als taaldocenten nadenken over de kernwaarden voor een onderwijsconcept waarin literatuur en burgerschap samenkomen. Die kernwaarden zijn onder meer: leren door literatuur, plezier beleven aan literatuur, literatuur en maatschappelijk thema’s in context aanbieden, veiligheid en lef, professionalisering van de docent en inbedding in de schoolcultuur.
Lees de uitgebreide samenvatting

Eervolle vermeldingen waren er voor de overige drie genomineerden:

Rita Sarens (2018). Cultureel participatiebeleid Vlaanderen: Casus Dendermonde 2000-2015. Masterscriptie Open Universiteit. Faculteit Cultuurwetenschappen.
Wat is de ontwikkeling van het cultuurparticipatiebeleid van de Vlaamse overheid in de periode 2000-2015?  En wat is het effect daarvan op het lokaal cultuurbeleid in Dendermonde? Rita  Sarens concludeert dat het Dendermondse cultuurbeleid zich min of meer overeenkomstig de richtlijnen en subsidies van de Vlaamse overheid ontwikkelt. Het Vlaamse overheidsbeleid ontwikkelt zich van een innovatief, democratisch concept van culturele spreiding en verheffing van de Vlaamse gemeenschap tot een sterk verankerd bewustzijn van participatie en toegankelijkheid van kansarme groepen, zoals mensen in armoede en migranten.
Lees de uitgebreide samenvatting

Britt Swartjes (2019). The Artist as Changemaker: A Critical Reflection on Neoliberal Subjectivities, Entrepreneurship and Social Practice Art: A New Perspective on the Relationship between Neoliberalization and Social Practice Art. Masterscriptie Universiteit van Amsterdam. Faculteit Sociale Wetenschappen.
Bestaat er een relatie tussen neoliberale transformaties en sociale kunstpraktijk? Dit onderzocht Britt Swartjes aan de hand van een Amsterdamse culturele organisatie. Deze organisatie richt zich op het verbinden en ‘empoweren’ van ‘changemakers’ die artistieke processen willen gebruiken om maatschappelijke impact te creëren. Zij concludeert dat er een gespannen relatie bestaat tussen neoliberalisering en de subjectieve mindset van kunstenaars in de sociale kunstpraktijk. Om als kunstenaar in de sociale kunstpraktijk aangemerkt te worden als ‘changemaker’ zijn zowel ondernemende als artistieke kwaliteiten noodzakelijk.
Lees de scriptie

Manon Vogels (2018). Between national and regional heritage. A study on the influence of national museums on the representation of local heritage education in primary school curricula. Masterscriptie Universiteit Leiden, Master Archeologie.
In deze scriptie onderzoekt Manon Vogels de vraag of de aanwezigheid van nationale musea in Leiden een belemmering vormt voor de Leidse basisscholen die zich op lokale erfgoedprogramma’s richten. Deze vraag vloeit voort uit recente beleidsontwikkelingen waarbij museumbezoek door schoolklassen aan nationale musea naar voren is gebracht. Vogels analyseert de lokale onderwijsprogramma’s en bevraagt de musea, de scholen en de lokale bemiddelaar Cultuureducatiegroep leiden door middel van een enquête. Zij concludeert dat de aanwezigheid van nationale musea niet de keuze van de scholen vóór lokale erfgoedprogramma’s beïnvloedt.
Lees de uitgebreide samenvatting

Lees de samenvattingen van de overige inzendingen

Met de Max van der Kamp Scriptieprijs prijs wil LKCA goede scripties over cultuureducatie en cultuurparticipatie onder de aandacht brengen van een groter publiek.
Lees het reglement 2019

De prijs is vernoemd naar Max van der Kamp (1947-2007), onder meer hoogleraar en directeur onderzoek voor pedagogiek en onderwijskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. In 1980 promoveerde hij op een onderzoek naar doelen en leereffecten van de beeldende vakken en muziek onder de titel Wat neemt de leerling mee van kunstzinnige vorming? Dit was een belangrijke stimulans voor het wetenschappelijk onderzoek op dit gebied.

In zijn verdere carrière deed Max van der Kamp onder meer historisch onderzoek naar kunstonderwijs en centra voor de kunsten en naar de relatie tussen cultuureducatie en sociale cohesie. Zijn publicaties getuigen steeds van een kritische betrokkenheid bij de cultuureducatie.

Foto: Anna van Kooij