Zullen we even applaudisseren? Zodat we, al is het maar voor heel eventjes, een publiek vormen. Een publiek dat samen kijkt, samen luistert, samen leest en zich samen verwondert over de wereld om ons heen.

Kunst en cultuur zijn gemaakt om ons op 1001 verschillende manieren naar die wereld te laten kijken. Met de ogen van anderen zien we de dingen die we zelf niet zagen of niet wilden zien. Kunstenaars lenen ons hun ogen en oren zodat we nieuwe nuances ontdekken; nieuwe kleuren, nieuwe geluiden, nieuwe gedachten en nieuwe gevoelens. Kunst laat zien dat samen een verzameling van onze verschillen is. Het leven wordt er kleurrijker van, minder zwart-wit. Precies daarom proberen partijen die het van zwart-witdenken moeten hebben kunst en cultuur altijd te marginaliseren.

In het Duitsland van Merkel worden kunst en cultuur gezien als iets dat mensen met elkaar verbindt. In het Nederland van Rutte proberen zijn drie achtereenvolgende kabinetten ons ervan te overtuigen dat het iets is dat ons verdeelt.

Ieder voor zich vormt de rode draad in het beleid. Alles wat een beroep doet op samen werken, samen leven, samen zorgen en samen genieten, wordt verdacht gemaakt.

Meteen al in het eerste kabinet sloopte Halbe Zijlstra, met zichtbaar genoegen, het beleidsterrein waarvoor hij verantwoordelijk was. Zijn opvolgsters sloegen weliswaar een andere toon aan, maar zorgden nauwelijks voor herstel – laat staan voor vooruitgang.

Nu de nood aan de man is, reserveert het kabinet tot 4 miljard euro voor KLM, die verantwoordelijk is voor 1 procent van ons bruto nationaal product. De culturele en creatieve sector, die samen meer dan 3,5 keer zoveel opbrengen en waar 10 keer zoveel mensen van leven en in werken, krijgen samen 300 miljoen.

Gelukkig mogen we in maart volgend jaar weer naar de stembus. De coronacrisis heeft ons geleerd dat ieder voor zich geen bescherming biedt. Alleen samen staan we sterk. Laten we investeren in de dingen die waarde hebben voor ons allemaal – onderwijs, natuur, zorg en cultuur – in plaats van de belastingvoordelen voor een kleine groep bedrijven en aandeelhouders.

Tot die tijd zullen we onze toevlucht moeten nemen tot ieder-voor-zichoplossingen. Koop een boek, muziek of een ander kunstwerk. Steun de realisatie ervan via bijvoorbeeld voordekunst.nl en cinecrowd.com.

Met een beetje goede wil kunnen we dan volgend jaar ook weer samen leven.