Door Miriam Geerdes-Gazzah

Hiphopcultuur doet veel monden bewegen. Niet alleen letterlijk – wanneer rap flows worden gespit – maar ook figuurlijk, wanneer de media een bepaald maatschappelijk fenomeen linken aan hiphop of hiphopcultuur en er publieke discussies ontstaan. Recentelijk stond drill rap op de voorpagina’s en werd het genre gelinkt aan schiet- en steekpartijen tussen jongeren onderling. Een tijdje boycotten radiozenders rapper Boef vanwege zijn vrouwonvriendelijke taalgebruik en vermeende misogynie.

Maar er is ook de betrokken inzet van hiphopartiesten tijdens de coronacrisis met nummers als ‘Corona’ door Qlass en Blacka of ‘Anderhalf meter’ van Ali B met Poke en Judeska. Hiphop en hiphopcultuur halen regelmatig het nieuws vanwege maatschappelijke kwesties die via muziek hun uiting vinden.

Of deze oorzakelijke verbanden nu terecht zijn of niet, je kunt in ieder geval constateren dat hiphop in staat is om iets te agenderen, om iets in beweging te zetten. Hiphop is een spiegel voor de samenleving én een reflectie van diezelfde samenleving. Hiphop verbindt en verdeelt.

Dit is juist ook de enorme kracht van hiphop: het maakt iets los. En dat is iets wat cultuur met ons hoort te doen, toch?

In een tijd waarin polarisatie hoogtij viert en men in het publieke debat – en vooral op social media –  vervalt in het reduceren van mensen, culturen of muziekstromingen tot eendimensionale entiteiten, laat hiphopcultuur zien dat er ruimte is voor veelzijdigheid, open-mindedness en conflicterende meningen.

Want natuurlijk zijn er binnen de hiphopcommunity verschillen van mening. Discussies over ‘realness’, authenticiteit en geloofwaardigheid worden al gevoerd sinds het ontstaan van hiphop begin zeventiger jaren van de vorige eeuw. Maar juist doordat de discussie gevoerd mag en kan worden, ontstaat er ruimte, ruimte voor verscheidenheid. Die complexiteit en veelheid aan meningen, genres en stromingen vormen juist de rijkdom van hiphopcultuur. En die diversiteit vertaalt zich op muzikaal, taalkundig en tekstueel vlak. Graffiti, breakdance, dj-ing en rap, het zijn, naast de muziek, de andere pijlers van hiphop die elk ook weer worden gekenmerkt door een enorme verscheidenheid. Hiphop is niet één ding.  

Ondanks de enorme populariteit en streamingscijfers die door het dak gaan, worstelt hiphop nog steeds met (het gevoel van) gemis aan erkenning en waardering als serieus te nemen kunstvorm. Hoewel hiphop in Nederland een van de meest beluisterde en beoefende genres is, voeren stereotyperingen of domweg onbekendheid met het genre nog steeds vaak de boventoon, ook in de academische wereld.

Het nieuwe netwerk ‘Students of the Game’ –  opgericht door Simon Mamahit, Aafje de Roest en Steven Gilbers – pleit voor (meer) samenwerking tussen studenten en promovendi die onderzoek doen naar hiphop in Nederland. Gedreven door een gedeelde passie om onderzoek naar hiphop structureel op de wetenschappelijke agenda te krijgen, hebben zij zich verenigd en werken ze aan meer zichtbaarheid van hiphoponderzoek, meer erkenning voor de waarde van hiphoponderzoek en meer ruimte in onderzoeksbudgetten voor onderzoek naar hiphop.  

Hiphop valt niet meer weg te denken uit het Nederlandse cultuurlandschap. Het is waardevol om naast academisch onderzoek ook ruimte te maken om dit stuk Nederlands cultureel erfgoed te bewaren. Een waarborging van hiphoperfgoed door de tijd heen, is waardevol voor het vastleggen van de Nederlandse tijdsgeest. Als spiegel van de samenleving en een reflectie op die samenleving is hiphop in Nederland een bron van kennis en inspiratie voor iedereen die wil weten wat er speelt. 

Hiphop beweegt, het verbindt en verdeelt. Het scharniert op maatschappelijke, soms pijnlijke thema’s. Dat geeft soms wrijving. Iedereen heeft een specifieke, individuele beleving van en kijk op cultuur, en dat geldt dus ook voor hiphop. Het is waardevol dat hiphop in staat is om wrijving te creëren. Het roept reacties op, en dat is betekenisvoller dan geen reactie.   

Dit artikel kwam tot stand naar aanleiding van de eerste Europese Hiphopconferentie in Nederland ‘Breaking Rules’ (11 en 12 september 2020 in Rotterdam).Wil je daarvan dingen terugkijken- en luisteren? Klik hier