Door Loek Sijbers

De afgelopen ruim anderhalf jaar zijn persconferenties, versoepelingen en nieuwe maatregelen helaas vast onderdeel geworden van het leven. We hoopten met de vaccinaties een uitweg te hebben gevonden uit de coronacrisis, nu blijken opnieuw maatregelen nodig om de zorg niet nog verder te belasten.

Het kabinet kiest ervoor om de maatregelen steeds aan te passen aan de coronacijfers. Dat is een strategische keuze. Daarbij wordt het geadviseerd door het Outbreak Management Team. Op een groot scherm in het Catshuis deelt infectioloog Jaap van Dissel het coronadashboard en daarna brandt de discussie los over de knoppen waaraan gedraaid kan worden: openingstijden, mondkapjes, afstand houden, sectoren wel of niet sluiten, 2G of 3G.

Maar tussen dashboard en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren. Het kabinet kiest, op basis van deze getalsmatige benadering, voor meebewegend beleid. Deze strategie gaat echter voorbij aan de uitvoerbaarheid, laat staan de ‘handhaafbaarheid’ daarvan. Maatregelen moeten nagenoeg per direct worden ingevoerd. Alsof dat zo eenvoudig is.

Neem de recente aanscherpingen: op 6 november werden culturele instellingen verplicht om QR-codes te scannen bij deelnemers. Twee dagen later moest alles werken. In zeer korte tijd werd er van Factorium als Tilburgs Cultuurhuis (200 personeelsleden, 5000 deelnemers, 25.000 kinderen in het onderwijs) verwacht dit te organiseren. Dat betekent: extra personeel voor de QR-controle, extra communicatie met medewerkers, deelnemers en scholen, verschillende uitzonderingen voor kinderen of hbo-studenten en andere doelgroepen die ook in ons gebouw repeteren, discussies met boze en verdrietige cursisten die niet aan de QR-plicht willen voldoen (‘en mijn sportschool knijpt ook gewoon een oogje dicht’), annuleringen, stress.

En dan te bedenken dat veel culturele organisaties al weinig ondersteunend personeel hebben, omdat daar weinig geld voor is (‘subsidie is immers niet bedoeld voor overhead’ en ‘cultuur is duur’).

Op 26 november werd besloten dat culturele instellingen dagelijks om 17.00 uur moeten sluiten. Deze maatregel brengt opnieuw problemen met zich mee, wederom met minder dan twee dagen tijd om het te organiseren. En dat slechts drie weken na de vorige persconferentie.

In het verlengde van het dashboard en de knoppen waaraan het kabinet wil draaien, zitten mensen en organisaties die uitvoering moeten geven aan al dat gedraai. Het wordt na bijna twee jaar tijd voor een langetermijnvisie. Die discussie moet nú worden gevoerd. De politiek die (terecht) de besluiten met betrekking tot de maatregelen moet nemen, moet zich een beter beeld vormen van de (on)uitvoerbaarheid daarvan. Dat geldt niet alleen voor politieke opdrachten aan de Belastingdienst maar ook voor de cultuursector. Draagvlak voor – en de effectiviteit van – de maatregelen hangen daar ernstig mee samen.

Ook een langetermijnstrategie heeft nadelen, maar ‘rust, reinheid en regelmaat’ zijn echt belangrijke factoren die de uitvoerbaarheid van – en het draagvlak voor – maatregelen ten goede komen.

Dit is een column uit de komende Cultuurkrant NL, die uitkomt in december. Neem hier een gratis abonnement: