Door Angelique Coenen, Hanneke Ickenroth en Ellen Vasić
Drama en kleuters? Twee basisscholen uit de Westelijke Mijnstreek in Limburg vroegen tegelijkertijd aan De Domijnen (de instelling in Sittard-Geleen die culturele activiteiten produceert en programmeert) om hiermee aan de slag te gaan. Er zijn niet veel projecten op maat voor deze leeftijdsgroep, zo gaven De Snelbinders (drama-experts en theaterduo) desgevraagd aan. Om goed aan te kunnen sluiten bij deze vraag was meer onderzoek en pionierswerk nodig.
Hoe ontwikkel je activiteiten die aansluiten bij de diverse ontwikkelingsfases van het jonge kind? En wat is de rol van de theaterkunstenaar?
Specifieke benadering
Weinig culturele experts zijn gespecialiseerd in kleuters. Terwijl het jonge kind toch vraagt om een specifieke didactische benadering. Kunstenaars kunnen daar een rol in spelen. Kunstenaars en kleuters hebben namelijk veel met elkaar gemeen: ze kijken open en onbevangen naar de wereld. Door aan te sluiten bij hun beleefwereld, samen te spelen en te onderzoeken, leren kinderen sociaal-emotionele vaardigheden zoals samenwerken en inleven in de ander. Het spelelement spreekt hun fantasie en ontdekkingskracht aan.
De Domijnen, De Snelbinders, De Nieuwste Pabo Sittard en de twee basisscholen besloten samen om activiteiten op maat te ontwikkelen voor de kleutergroepen. Zo ontstond de cocreatie Doen, doen, doen!.
Creatieve overlegsessies
Er zijn drie mogelijke invalshoeken bij dramalessen voor kleuters: de kunstenaar als inspirator, de kunstenaar als spelbegeleider en de kunstenaar als speler en spelerscoach. Spel is het uitgangspunt, gekoppeld aan de ontwikkelingsfases van het jonge kind.
Drama betekent letterlijk handeling en een kleuter vindt niets zo fijn als handelen. Theaterkunstenaars zijn specialisten in het aanbieden van rekwisieten die handelen uitlokken, die verleiden tot spel, nieuwsgierig maken of alle zintuigen bespelen.
(Joan-Ditte Steffers (De Snelbinders) en Maurice van Straten (De Nieuwste Pabo Sittard)
De Snelbinders organiseerden creatieve brainstormsessies met scholen over de vraag: wat is drama? En wat is de behoefte van de school op dit gebied? Daarbij stond een thema centraal, bijvoorbeeld ‘water’. De kunstenaar zorgde voor ‘out-of-the-box’-ideeën. Hoe zou het zijn om een druppel te zijn? En hoe kun je fantaseren onder water? Wat als je naar het zwembad gaat en je handdoek is te klein? Er ontstonden nieuwe en frisse ideeën voor de invulling van de activiteiten.
Al snel werden er door leerkrachten en kunstenaars ook andere disciplines bij betrokken, zoals muziek, beweging/dans en fotografie. Creativiteit stond centraal in dit project en iedereen mocht dit op een eigen en unieke manier invullen.
Het is een heel laagdrempelig project. Zelfs als je weinig affiniteit en ervaring hebt met drama word je enthousiast! (een deelnemende leerkracht)
De leerkracht en de kunstenaar werkten samen rondom een thema. Zij startten met een brainstorm en vervolgens met de activiteiten. Bijvoorbeeld:
- Bedenk een simpel kort verhaal in de verleden tijd.
- Vat het verhaal samen in maximaal 5 foto’s.
- Bedenk waar je de voorwerpen die je gebruikt voor het verhaal indoet en uithaalt. Bijvoorbeeld een koffer of kist.
- Bedenk hoe, wanneer en waar je je verhaal interactief gaat vertellen. En wat je ermee gaat DOEN. Snelbinder Joan-Ditte Steffers geeft een simpele tip: ‘Een kleine aanvulling kan een wereld van verschil maken om spel te stimuleren. Zo hadden wij een schoonmaakles en door wat toiletrolletjes toe te voegen aan de blokken, konden de jongens en meisjes prachtige wasstraten bouwen. De wc-rollen werden om een blok heen gewikkeld om borstels in de autowasstraat na te bootsen. Dit zorgde voor een enorme uitbreiding aan spelmogelijkheden.’
Teach-the-Teacher
Hierna gingen De Snelbinders en de leerkrachten samen aan de slag in de klas. In een Teach-the-Teacher- constructie wisselden de leerkracht en cultureel expert steeds van activiteit. In totaal voerden zij zes activiteiten uit in de klas; de Snelbinders drie en de leerkracht zelf ook drie.
Joan-Ditte en ik mochten de leerkracht observeren en waar ik heel veel pretstofjes aan beleefde, was het verhaaltje van de leerkracht. De leerkracht stalde een aantal realistische spullen uit en de kinderen konden niet wachten om te mogen spelen! Dat vond ik zo’n leuk gezicht. En het allerleukste daarvan vond ik dat het gewoon heel simpele huis-tuin-en-keukenspullen waren. Magisch!
(Snelbinder Hanneke Jonkers)
Zelf aan de slag?
Tijdens de co-creatie Doen, doen, doen! is veel kennis opgedaan over het werken met deze methodiek. Alle betrokken partijen waren zeer enthousiast. En het blijkt ook mogelijk te zijn om de methode over te dragen aan andere culturele experts en leerkrachten. Op dit moment leiden de Snelbinders meer culturele experts op om ermee aan de slag te gaan. Het belangrijkste is dat de kleuters veel plezier hebben en veel kunnen leren van deze spelmethodiek.
Zoals een van de leerlingen het zei: ‘Wat spannend, we gaan weer op avontuur!’
- Voor meer informatie, mail naar: educatie@dedomijnen.nl
- Lees meer over de co-creatie en het onderzoek De rol van de theaterkunstenaar
opinie
Reageer (je reactie verschijnt na goedkeuring, vanwege spam)