Door Rebecca Trouwee

‘Het komt over alsof het voor jonge kinderen is bedoeld, dus dat zal niet bijdragen aan mijn ontwikkeling’
Isis (18 jaar) uit Middelburg als zij een foto van een dansactiviteit bij een buurthuis bekijkt

In Nederland zijn duizenden cultuurorganisaties die jongeren als doelgroep hebben. Jongeren, net als Isis, die vinden dat het aanbod van deze organisaties niet altijd past bij hun wensen en behoeften (LKCA, 2020).

Daarnaast is het aanbod voor jongeren groot, en voor veel van hen ongrijpbaar en moeilijk te vinden. Daarom besloten Kunstbende, LKCA en Rabobank te onderzoeken wat de wensen en behoeften zijn van jongeren tussen de 12 en 19 jaar om zich in hun vrije tijd creatief te ontwikkelen. Ook wilden zij weten hoe cultuuraanbieders beter kunnen inspelen op deze wensen en behoeften. 

Voor dit onderzoekging ik in drie panelsessies in gesprek met 34 jongens en meisjes uit heel Nederland. Jongeren uit alle onderwijsniveaus; van voortgezet tot en met wetenschappelijk onderwijs. Uit die gesprekken kwamen ideeën naar voren om het cultuuraanbod te verbeteren. In dit artikel deel ik vier belangrijke kansen.

Het is belangrijk om aan te sluiten bij de belevingswereld van jongeren. Veel jongeren voelen zich niet aangesproken door de manier waarop het cultuuraanbod wordt gepresenteerd. Wees daarom helder voor wie je aanbod is in beeld en in taal.

Taal gaat over het taalgebruik, maar ook over de tekst waarin je omschrijft wie je probeert te bereiken. Zorg ervoor dat je doelgroep helder is gedefinieerd. In welke leeftijdscategorie zitten zij? En in welke fase van hun leven? Speel in op de ontwikkelingsbehoeften van de doelgroep.

De termen die je gebruikt, kunnen ook van invloed zijn. Jongeren zijn gevoelig voor ‘schoolse termen’ zoals cursus of opleiding. Gebruik daarom woorden die jongeren gebruiken buiten de schoolse omgeving zoals ‘tutorial’, maar pas op dat je geen straattaal gebruikt als dat niet bij je organisatie past. Dat voorkomt teleurstellingen bij jongeren die zich niet bij jouw organisatie zullen thuis voelen als je door de mand valt. 

De jonge doelgroep (12-16 jaar) vindt dat schoolactiviteiten aan het culturele veld gekoppeld moeten worden. Dit gaat zowel over het gebruik van lesmateriaal uit het culturele veld als het aanbod van creatieve mogelijkheden buiten school. School kan een belangrijke communicator zijn om te laten zien wat er in de omgeving te doen is. Speel in op het lokale aanbod en vertel erover.  

Het culturele aanbod buiten de grote stad is vaak summier. Jongeren hebben het gevoel dat ze er weinig kunnen bereiken. Maak als organisatie in een kleine gemeente of dorp de weg richting de ‘grote stad’ bereikbaar door samen te werken met grote organisaties. Zorg dat jouw aanbod in lijn ligt met de activiteiten in de stad. Verbind je met lokale ondernemers en zorg voor een cultureel netwerk, zodat jongeren niet het gevoel krijgen dat er een plafond is. 

De oudere doelgroep (17-19 jaar) zegt zich moeilijk te kunnen identificeren met één kunstdiscipline. Zij doen vaker verschillende kunstzinnige en creatieve activiteiten dan volwassenen (LKCA, 2021). Deze doelgroep zet zich af tegen labels, daar waar de jonge doelgroep (12-16 jaar) het fijner vindt om zich te verbinden aan één kunstdiscipline.

Hier liggen dus een kansen. Voor de oudere doelgroep kun je activiteiten aanbieden die zorgen voor kruisbestuiving, voor de jongere doelgroep kun je juist beter binnen de kaders van één kunstdiscipline blijven. 

Aansluiten op de belevingswereld van jongeren doe je door jongeren te betrekken bij het bouwen van je eigen aanbod. Daar zijn verschillende vormen en manieren voor. Als je het doet, zorg dan voor duidelijke kaders waarbinnen jongeren veilig kunnen experimenteren. Maak een helder en duurzaam plan en leg uit wat je van de jongeren nodig hebt. Lukraak of eenmalig jongeren laten meedenken zonder plan, werkt niet. Wees specifiek en bied ruimte. Zo zullen jongeren de kers op de taart van jouw cultuuraanbod bedenken.  

Kunstbende, Rabobank en LKCA maken zich hard voor jonge creatievelingen in Nederland. Deze organisaties zien elk vanuit een eigen standpunt dat het culturele aanbod niet altijd goed aansluit bij de wensen van jongeren. De organisaties wilden deze bevindingen toetsen in gesprekken met het culturele veld en jongeren, die zijn gevoerd door Rebecca Trouwee. De uitkomsten en aanbevelingen staan in dit artikel en op lkca.nl.

In de komende Cultuurkrant staat een interview met twee Blikopeners van het Stedelijk Museum. Blikopeners is een programma waarbij jongeren zelf in het museum aan de slag gaan. Neem hier een gratis abonnement op Cultuurkrant NL.