_{Dit artikel staat ook in Cultuurkrant NL 2021, nummer 2.}

Door Sanne Scholten

Al weer jaren geleden volgde ik een cursus politicologie aan de Open Universiteit. Ik moet bekennen dat er weinig is blijven hangen van de leerstof, maar één principe stond me zo aan dat het me altijd is bijgebleven: de sluier van onwetendheid van John Rawls. Het idee is heel simpel: achter de sluier van onwetendheid weet je niet welke positie jij in de wereld inneemt. Welke gender, leeftijd, opleidingssoort, kapitaal, inkomen, geloof, seksuele voorkeur of beperking je hebt, dat weet je niet. Vanuit die positie zou je politieke besluiten moeten nemen als je een rechtvaardige samenleving wilt.

Het vraagt natuurlijk wel inlevingsvermogen om achter de sluier van onwetendheid plaats te nemen: je moet je eigen positie met bijbehorend belang kunnen loslaten en denken vanuit wat de beste uitkomst zou zijn voor iedereen tegelijk. Soms helpt het lot je een handje bij dat inlevingsvermogen: een collega vertelde me dat ze door haar gebroken been en de daarmee samenhangende rolstoelervaring veel meer beeld heeft gekregen bij de (on)toegankelijkheid van onder andere ons eigen kantoor. Voor haar een extra trigger om te werken aan onze on- en offline toegankelijkheid.

Naast het zelf ervaren van de voor- en nadelen van een positie, kun je er natuurlijk ook iets van meekrijgen door een ander. Met een beste vriendin die is geboren in Indonesië kreeg ik als jong kind iets mee over hoe mensen van kleur zonder enige reden uitgescholden kunnen worden om die kleur.

Maar ik denk dat de kunsten ook een belangrijke rol kunnen en moeten spelen in dat inlevingsvermogen. Juist door beelden en verhalen krijgen we andere perspectieven mee dan ons eigen. Neem Bad Skin van Jeangu Macrooy, een lied dat mijn zoon graag luistert en hem een ander perspectief biedt op de wereld. Voor dat inlevingsvermogen is het wel belangrijk dat die verhalen vanuit verschillende perspectieven verteld worden.

De afgelopen jaren zien we gelukkig flinke veranderingen. Diversiteit en inclusie krijgen steeds meer aandacht, wat leidt tot andere verhalen. Denk aan makers als Daria Bukvic, Romana Vrede, Redo, aan de Gesluierde Monologen, aan de film De Libi, de kinderboeken van Mylo Freeman, de vele Nederlandse rappers.  

En toch blijven er maar mensen die het allemaal overdreven vinden, een hype, of gezeur van een Randstedelijke elite. Ik vraag me af of die mensen zich wel eens écht hebben durven verplaatsen in een ander gender, geloof, economische klasse of kleur. Doe het eens, educate yourself. En kruip dan achter die sluier van onwetendheid als we het cultuurbeleid van de toekomst vormgeven en de subsidies verdelen. Dan zal dat beleid meer gericht zijn op toegang en ontwikkelmogelijkheden voor zoveel mogelijk mensen en meer ruimte bieden voor andere dan de canonieke kunstvormen. Broodnodig voor een rechtvaardiger cultuurbeleid.