Door Ernest Dobber

Onderwijs is weer in het nieuws. De laatste berichten: alvast gaan toetsen bij de kleuters, focus op taal en rekenen, grote klassen, probleemkinderen… zelden hoor je een goed bericht. Ik werk al 20 jaar in het onderwijs, als muziekleraar. Zodoende heb ik wel aardig zicht gekregen op de realiteit van het onderwijs. En daarmee een torenhoog respect voor de kleuterjuf, en de leerkracht in het algemeen. Zij werken hard, en altijd naar eer en geweten. Toch is er iets fundamenteel mis.

Het kader, de visie van waaruit zij werken, is dodelijk. Dit is geen eigen keuze, maar een resultaat van de samenleving. Je gaat naar school om te leren voor later. Wat moet je leren? Wat van pas komt voor je beroep. Rekenen, timmeren, schrijven, koken, etc. Maar één ding wordt vergeten. Wat heb je nodig om een beetje een leuk leven te leiden?

Het antwoord is simpel. Zingen, dansen en vrolijk zijn. En daar wringt het. Want dat wordt meestal niet beschouwd als serieuze bezigheid. Het is hooguit wat ontspanning tussendoor. En meestal wordt het overgelaten aan de computer, met karaoke, of de Just Dance-app (overigens op zichzelf niks mis mee). Ik zag een groep vluchtelingen op tv, die samen spontaan een lied zongen als dank voor hun gastheer. Dat zou je met een Nederlands gezelschap onmogelijk kunnen doen.

Maar door het totale onbegrip en onwetendheid komt er maar geen verlicht beleid tot stand. Ik weet nog dat ik omviel van verbazing toen ik vernam dat er in de politiek over werd gesproken dat kinderen weer het volkslied moesten leren zingen. Die mensen hebben geen idee. De meeste klassen verliezen het vermogen samen te zingen. Het fatsoenlijk zingen van een lied vraagt oefening. En saamhorigheid (dat laatste is vaak ver te zoeken). Wat je zingt, is volstrekt niet interessant. De werkelijke discussie: “vinden we het belangrijk dat men samen leert zingen” wordt nooit gevoerd.

Ik zou er nog de wetenschap kunnen bijslepen. Al decennialang verschijnen er studies en rapporten waarin wordt aangetoond dat muziek en dans een zeer positief effect hebben op de ontwikkeling van de jongere in het algemeen (dank aan Erik Scherder voor zijn inspanningen om dit onder de aandacht te brengen). Maar het ligt helaas niet aan de kennis.

Zodra het er op aankomt om deze kennis in praktijk te brengen, is het toch al gauw: doe maar gewoon. En ‘gewoon’ is helaas niet zingen, dansen en vrolijk zijn.

Dat zou het wel moeten wezen. Door muziek leer je goed luisteren. En als je kunt luisteren, leer je alles makkelijker. En je leert je op een positieve manier te uiten. Door dans leer je samenwerken, bewegen, ritme, et cetera.

Daarom mijn oproep: schep veel meer ruimte voor muziek en dans op school. Een uurtje per week (in het allerbeste geval) is niet genoeg. Zet dagelijks een uur zang of dans op het programma. Resultaat gegarandeerd. De taal- en rekenvaardigheden (jawel, muziek is ook wiskunde) zullen in het kielzog van deze activiteiten floreren als nooit tevoren. En het helpt op termijn tegen de verharding van de samenleving. Dat beloof ik.

Dit opiniestuk verscheen eerder in Het Parool.