Oproep aan gemeenten: Houd amateurkunst betaalbaar, behoud maatschappelijk vastgoed

Bijgewerkt op:
Gepubliceerd:
Deel dit artikel
Maatschappelijk vastgoed, zoals betaalbare repetitieruimtes voor koren, orkesten en theatergroepen, dreigt te verdwijnen. De oproep van Sherlock Telgt: gemeenten, verkwansel jullie maatschappelijk vastgoed niet. Verhuur het, tegen een kostendekkende prijs.

Door Sherlock Telgt

Foto: Istock

‘Cultuur is van wezenlijk belang voor onze samenleving en een investering in onze maatschappij. Het brengt mensen bij elkaar, daagt uit en biedt nieuwe perspectieven. Zonder cultuur wordt het leven schraal, dof en bleek. Zonder cultuur ontbreken inspiratie, plezier en verbinding. En zonder cultuur staan we stil.’

Deze tekst komt uit de ‘hoofdlijnenbrief cultuur 2022: Herstel, vernieuwing en groei’ van de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Gunay Uslu van 23 mei 2022. De brief is klip en klaar: denk meer aan het welzijn van de mensen en zorg dat dit net zo belangrijk wordt als financiële winst en economie.

Onder druk

Want cultuur staat onder druk door de groeiende armoede in Nederland. 38 procent van de Nederlandsche huishoudens komt volgens het Nibud (zeer) moeilijk rond. Door de huidige inflatie en hoge energieprijzen hebben zij nog meer moeite dan anders om de eindjes aan elkaar te knopen. Voor de minima is de situatie dramatisch. De middeninkomens zijn erbij gekomen; ook deze groep moet nu voor het eerst op zoek naar manieren om iedere maand de eindjes aan elkaar te knopen. Naast de afnemende beschikbaarheid van betaalbare werkruimte komt hiermee ook de betaalbaarheid van amateurkunstbeoefening verder onder druk te staan; zestig procent van de amateurkunstbeoefenaars heeft een lager of middeninkomen1.

Juist nu belangrijk

De oorlog in Oekraïne zorgt niet alleen voor stijgende prijzen. Er ontstaan ook psychische druk en angst voor een onzekere toekomst. Juist daarom is het belangrijk te blijven investeren in amateurkunstbeoefening. Juist nu moeten we onze gedachten kunnen verzetten, bijvoorbeeld door te zingen in een koor, te spelen in een theatergroep, te repeteren met een band of een cursus te volgen in schilderen, beeldhouwen of dansen. Wordt dat onmogelijk, dan gaat dat ten koste van onze mentale gezondheid.

We moeten daarom amateurkunstbeoefening laagdrempelig en betaalbaar houden. Maar hoe krijgen we dit als samenleving voor elkaar?

Reserveer ruimte voor amateurkunst

Voor beoefenaars van amateurkunst zijn betaalbare ateliers en repetitieruimtes een voorwaarde. Door alle prijsstijgingen, waaronder de stijging van grondprijzen, bestaat het gevaar dat gemeenten het financieel rendement op korte termijn zwaarder laten wegen dan het maatschappelijk rendement. Zij zullen dan minder geneigd zijn gebouwen te reserveren voor amateurkunst. Hiermee haal je als gemeente een belangrijk sociaal fundament van de samenleving weg; als je je maatschappelijk vastgoed verkwanselt, draag je bij aan het vergroten van de sociale armoede van je eigen burgers.

Ook de staatssecretaris benadrukte het belang van ruimtes voor cultuur al in haar brief:

‘Voor de grotere steden (G4 en G40) komt een regeling die activiteiten en vormen stimuleert van eigentijdse cultuurbeoefening. Samen met andere overheden wil ik goed doordenken hoe wij het lokale cultuurklimaat voor jongeren kunnen ondersteunen. Dat zal verschillen per stad en regio. Ik denk bijvoorbeeld aan repetitieruimtes, broedplaatsen, creatieve hubs en andere plekken waar jongeren zich organiseren om nieuwe vormen van cultuur te maken.’

Kostendekkende huur

Ik juich dit streven van de staatssecretaris toe, maar de realiteit is helaas nog anders: er is een tekort aan maatschappelijk vastgoed en daarmee aan betaalbare atelier- en/of werkruimte.

Neem de situatie in Groningen. Dit is de jongste stad van Nederland met een gemiddelde leeftijd van 36,4 jaar. Zelfs na de desastreuze coronaperiode houdt de gemeente er vast aan het sluiten van Backbone050, een van de grootste en belangrijkste broedplaatsen in de stad. Een plek waar 100 tot 150 jonge kunstenaars, makers, talenten en organisaties sinds 2014 een betaalbare ruimte tot hun beschikking hebben. Waar nieuwe vormen van kunst gemaakt worden. Waar tot nu toe duizenden mensen zang-, theater- en danslessen volgden. En waar studenten vanuit de verschillende creatieve opleidingen stage liepen.

Mijn oproep: Gemeentebesturen, ga niet alleen voor economisch rendement, maar zorg voor betaalbare ateliers en repetitieruimtes voor schilder- en fotografieclubs, orkesten, koren, toneelclubs, dansgroepen. Zorg ervoor dat amateurkunstverenigingen de huur van hun atelier of repetitieruimte kunnen blijven betalen: breng een kostendekkende huur in rekening – een huur zonder winstmarges.

Investeer in dit soort plekken. Juist nu.


1Bron: Amateurkunst: Feiten en trends. Monitor Amateurkunst in Nederland en Knab: Gemiddeld primair inkomen 2020

Vond je dit artikel interessant?

Gemiddelde 4.8 / 5. totaal 32

Reageer (je reactie verschijnt na goedkeuring, vanwege spam)

Reacties (5)
David 04-10-2022

Het probleem is wel dat een kostendekkende huur vaak helemaal niet op te brengen is voor genoemde doelgroepen. De kapitaallasten, instandhouding en het overige onderhoud en beheer van (gedateerde) gemeentelijke panden is met een sobere en doelmatige aanpak al snel te duur. Vaak ontstaat er ruimte in anti-kraak achtige situaties die nog wel betaalbaar zijn omdat er sprake is van een tijdelijke situatie. Vaak een zogenaamde sterfhuisconstructie waarbij panden langzaam aftakelen in afwachting van sloop of herontwikkeling. Als je echt een ‘ ‘broedplaatsklimaat’ in de benen wilt houden is wel wat meer nodig. Er is proactief beleid nodig om ruimte te scheppen en te behouden en daarbij zal het onvermijdbaar zijn om te subsidiëren. Dat kan via het vastgoed maar ook door bepaalde activiteiten te waarderen. Vele gemeenten hebben hierop een beleid ontwikkeld en middelen vrijgemaakt op de begroting. Nu de druk op de ruimte toeneemt door de voortgaande verstedelijking in ons land is het steeds meer nodig hier een visie op te hebben en daarmee aan de slag te gaan.

Hiermee wordt de onderliggende gedachte van dit artikel wel onderschreven maar het is illusoir te veronderstellen dat een kostprijsdekkende huur hiervoor een oplossing is. Maar inderdaad: verkoop die panden toch niet allemaal en doe er vooral iets nuttigs mee. En ja: soms is dat nuttigs ook ‘slopen en opnieuw beginnen’.

reageer
Michel Beugel 28-09-2022

zeer goed initiatief want dit moet toegankelijk zijn voor iedereen.

reageer
Lie Fung 28-09-2022

Mee eens. De creatieve broedplaats dreigt nu te verdwijnen, een plek waar kruisbestuivingen, samenwerkingsverbanden en sociale cohesie plaats vonden. Een belangrijk maatschappelijk verantwoorde waarde voor de Stad en het Noorden!

reageer
E. Jacobs 28-09-2022

Ik ondersteun de oproep aan de Gemeente om inderdaad te zorgen voor betaalbare ruimte waar de kleine verenigingen, ateliers en amateurgroepen onderdak kunnen vinden. In de Traverijnstraat bij BackBone hebben velen onderdak gevonden. Zorg a.u.b. dat dit behouden blijft.

reageer
Chris Hooson 28-09-2022

dit is een zeer belangrijke reactie en een die ik van harte onderschrijf. de constante druk voor financieel gewin op korte termijn vernietigt het weefsel wat het betekent om een ​​gemeenschap te zijn.

De argumenten die in dit artikel naar voren worden gebracht, komen op het juiste moment. mensen moeten erkennen dat broedplaatsen de gemeenschap in stand houden en een sfeer creëren die gelijkgestemde creativiteit naar een stad trekt. Als je het alleen meet aan kortzichtig financieel gewin van huisvesting en commerciële ruimten, is er al snel geen initiatief meer om te groeien en te innoveren.

reageer
Bijgewerkt op:
Gepubliceerd:
Deel dit artikel