Nog teveel kinderen hebben het idee dat kunst en cultuur er niet voor hen is, constateert Bertien Minco. De toegang tot de sector kan zoveel beter! Hoe bereiken we meer kinderen in armoede?

Wat ga je eigenlijk doen? is de vraag die mij de laatste tijd vaak gesteld wordt. Dat is niet verwonderlijk. Een tijdje geleden maakte ik bekend dat ik ga stoppen bij het Jeugdcultuurfonds. Ik heb het opgericht in 2009 en het heeft een goed fundament. Dit jaar zullen we tegen de 10.000 kinderen gaan helpen in bijna tweehonderd gemeenten. Mijn werk zit erop. Ik heb zin in wat nieuws. Ik ben het liefste pionier en die fase is voor het Jeugdcultuurfonds écht voorbij. 

Gek genoeg heb ik nog het meeste zin in de leegte die voor me ligt. Het even net weten, maar de tijd nemen om te reflecteren op waar ik nu sta en waar ik naartoe wil. En de tijd nemen om vragend om me heen te kijken. Wat is er nu nodig? Dat is de vraag die mij het meeste bezig houdt.  Maar dat is best een gek antwoord op de nazit van een conferentie of tijdens een receptie, zoals ik onlangs meemaakte. Mensen die deze vraag stellen verwachten iets anders; een nieuwe functie of een doortimmerd plan. 

Ik werk mijn hele leven al aan dezelfde dossiers. Het gaat altijd over kunst en cultuur, over mensen die het niet makkelijk hebben en wiens stem weinig gehoord wordt. 

Ik heb een aantal zaken geconstateerd de laatste jaren. Het bereiken van de doelgroep kinderen in armoede door de cultuursector kan zoveel beter. Er doen nog hl vl kinderen niet mee, doordat ze geen idee hebben dat kunst en cultuur er ook voor hen is. 
Doordat zij en hun ouders de weg naar de muziek- of jeugdtheaterschool nog niet kunnen vinden. Het kan zo veel béter!

Ook constateerden we dat het imago van onze sector nog te elitair is. Dat is niet voor ons soort mensen hoorden we vaak van ouders. Daar moeten we echt wat aan gaan doen, te beginnen met goed zelfonderzoek. Waarom vinden mensen ons elitair? Is daar wat aan te doen? Ik geloof niet in cosmetische veranderingen, in een ander beeld door een nieuwe jas of hoed. Maar echte verbindingen zoeken met enthousiasmerend en laagdrempelig aanbod kan een oplossing zijn.  Of op een nieuwe manier artistiek hoogwaardige n toegankelijke cultuureducatie aanbieden voor alle jongeren. 

Ik kwam inspirerende pioniers tegen. Zoals Nienke uit Eindhoven die in haar eigen achterstandswijk de muziekles ging organiseren voor een grote groep kinderen. Of Chris die breakdancelessen in Rotterdam Zuid geeft en als een soort Rattenvanger van Hamelen de kids van school haalt. Of de gedreven gitaardocenten uit Soest, die hun lessen geven op school, n schooltijd. 

Wat ze delen is hun gedrevenheid om juist voor deze kinderen van betekenis te kunnen zijn. Ook bouwden ze aan een goed netwerk rondom deze kinderen, immers it takes a village to raise a child. Goed contact met ouders, broertjes of zusjes, docenten, hulpverleners kan van grote waarde zijn in deze lespraktijk.  

Er zijn ook pionierende organisaties, zoals Noordje in Amsterdam Noord, Madskills in Eindhoven, de Rijdende Popschool in Oost Groningen en nog veel, vl meer. Het zijn schitterende initiatieven van bevlogen mensen. Ze innoveren de sector en zorgen voor zuurstof in de samenleving. Wat zij gemeen hebben, is dat ze heel goed kijken naar wat de kinderen nodig hebben en daar hun aanbod op aanpassen. Ook zoeken ze verbinding met andere sectoren, zoals het onderwijs, de sportsector of het welzijnswerk.

Ik wil de cultuursector inspireren om meer van betekenis te zijn voor mensen die niet zo snel met kunst in aanraking komen, maar voor wie dat van grote waarde kan zijn.  Dat is niet alleen voor die mensen fijn, maar ook voor de kunstenaars. Het verdiept je werk en je leven. 

Het doel is om véél meer mensen de waarde van cultuur te laten ervaren. Iedereen heeft recht op de rijkdom, de inspiratie, de ideeën. Iedereen heeft recht op de humor, de gelaagdheid en de bevrijdende lach. Of op de diepe ervaring en het echte gevoel. 

Hoe kunnen we die maatschappelijke verbindingen met kunst en cultuur duurzaam sterker maken? Hoe kunnen we de culturele instellingen onmisbaar maken voor het sociale domein? Hoe ik dat ga doen, hangt af van de antwoorden op de vraag wat er nu nodig is.

Ik ben benieuwd naar die antwoorden, naar wensen en ideeën van pioniers. Ik hoor ook graag wat mensen nodig hebben die zich op dit terrein willen gaan bewegen. Welke skills missen ze? En van culturele instellingen die er nog niet in slagen en dat wél zouden willen. En van gemeenten? 
Waar zouden jullie bij gebaat zijn? 

‘Wat ga je eigenlijk doen’ is een hele goede en uitdagende vraag. Het antwoord hangt mede van jullie af. Wat hebben jullie nodig? Laat het me weten.

Foto: Bertrand Bovia, Flickr.com