Luister alle CultuurDeelJe-podcasts en abonneer je!

Introductie
Reces
Cultuur in de hele provincie
Uitgangspuntennota cultuurbeleid in Gelderland
Werkbezoek
Cultuur in het verkiezingsprogramma VVD
Politieke beïnvloeding
Afsluiting

Bas Verberk
Welkom bij de CultuurDeelJe-podcast, de podcast van LKCA, waarin ik elke maand in gesprek ga met iemand in of rond de politiek over cultuur en politiek. De meeste provincies hebben inmiddels een coalitieakkoord bereikt. Alleen Zuid-Holland is nog bezig, maar op het moment is het politieke reces. In de Tweede Kamer van 5 juli tot 2 september, maar het verschilt per provincie en gemeente wanneer het reces voorbij is. Wil je op de hoogte blijven van politieke actualiteiten, kijk dan af en toe op de website van LKCA of volg ons op een van de socialmediakanalen, zoals Facebook en Instagram. Je kunt je ook abonneren op deze podcast en dan verschijnt elke nieuwe aflevering automatisch in je tijdlijn. Veel luisterplezier.

Bas Verberk
Ik zit aan tafel met René Westra, Statenlid in de provincie Gelderland voor de tweede periode. René, voordat we beginnen, wat betekent Statenlid zijn precies, wat houdt dat in?

René Westra
Ik ben lid van Provinciale Staten in de provincie Gelderland. We hebben een fractie, net als in de gemeenteraad of de Tweede Kamer. Ik zit in een fractie die ook het college draagt.

Bas Verberk
Is Statenlid zijn iets wat je de hele week doet?

René Westra
Nee, daarnaast ben ik directeur van een academie van een hogeschool.

Bas Verberk
Maar dat heeft eigenlijk niets met cultuur te maken?

René Westra
Dat heeft er helemaal niets mee te maken. Een groot deel zit zelfs in een andere provincie; ik ben academiedirecteur bij Saxion, wat deels in Overijssel en deels in Gelderland zit.

Bas Verberk
Heeft u zelf wel iets met cultuur?

René Westra
Ja, ik denk wel dat ik echt een grote cultuurminnaar ben, van klassieke muziek, moderne muziek en ook musea, erfgoed et cetera.

Bas Verberk
Als ik het goed heb, is het nu reces in Gelderland. Wat houdt dat precies in?

René Westra
Dat is eigenlijk een duur woord voor vakantie, maar dat betekent niet dat dan alle boeken dicht zijn. Nu zit ik bijvoorbeeld met jou in het Huis der Provincie in Arnhem en in deze tijd leg ik, als het mogelijk is, een aantal werkbezoeken af om kennis en ervaring op te doen voor het komende jaar. Dus je bent steeds bezig met die verantwoordelijkheid om volksvertegenwoordiger te zijn.

Bas Verberk
Ik heb toevallig deze week met LKCA een analyse gemaakt van de provincieakkoorden, dus de coalitieakkoorden die gesloten zijn in de verschillende provincies. Ik heb ook die van Gelderland bekeken en zag onder andere de uitspraak: “Een goede culturele infrastructuur bieden, waardoor cultuur voor een breed publiek in alle Gelderse streken te beleven is.” Dat is een van de ambities die in het coalitieakkoord staan. Nou is de VVD in Gelderland ook een collegepartij, een coalitiepartij. Is dat dan een ambitie die ook uit uw koker komt?

René Westra
Ik onderschrijf hem zonder meer. We zijn de grootste partij; we voelen ons daar ook verantwoordelijk voor. Cultuur is iets, hebben we gemerkt, dat je niet alleen in de grote steden moet hebben. Het is heel makkelijk om in Arnhem, Nijmegen, Apeldoorn en Ede-Wageningen voorzieningen te creëren, maar je moet ook gaan kijken wat je kunt bieden in de kleinere steden en dorpen. Afgelopen jaar, net voor de Statenverkiezingen, hebben de kleinere Gelderse podia zich verenigd. Dat is een heel goed initiatief. Vervolgens moet je kijken, bijvoorbeeld met het HGO, een geweldig mooi symfonieorkest, of ze kleinere werken, met een kleinere bezetting, in bijvoorbeeld Winterswijk of Ermelo kunnen brengen. Dan kun je die brugfunctie vervullen om cultuur in die hele provincie zichtbaar te laten zijn.

Bas Verberk
Wat is daarin dan uw rol als Statenlid? Dit zijn mooie voorbeelden, maar hoe beweegt een Statenlid zich in dat proces?

René Westra
Voor de verkiezingen kwam die vereniging bij me met de vraag wat ze moesten doen. Ik heb ze geadviseerd om als kleinere podia met elkaar naar de Gedeputeerde en de Staten te gaan om zich daar bekend te maken. Wij, aan de andere kant, zouden dan aan de instellingen die wij financieren vragen om ook op de kleinere podia te gaan zitten. Binnen een maand hadden zij een verkiezingsdebat georganiseerd, waarin ze ons allemaal uitnodigden in, let wel, Ermelo, om hierover te debatteren. Dat vond ik heel slim. Dan sta je op de politieke agenda en dan is het aan ons om, wanneer er weer initiatieven komen om bijvoorbeeld de orkesten te subsidiëren, te kijken hoe je daar een brug kunt slaan. Vaak is het ook een bewustwording, maar aan de andere kant weet je als Statenlid hoe de programmering in de zalen plaatsvindt. Als je dat soort kennis hebt, kun je op de juiste knopjes drukken.

Bas Verberk
Maar ze zijn niet in het coalitieakkoord terechtgekomen.

René Westra
Nee, dit is een voorbeeld. In het coalitieakkoord zit je op hoofdlijnen. Dit is een praktische vertaling van wat in het coalitieakkoord staat.

Bas Verberk
Als je kijkt naar die kleinere podia die zich verenigen, dat is iets wat je als provincie wilt aanjagen, wat is dan het verschil tussen de rol die de gemeente hierin pakt en de rol die de provincie hierin pakt?

René Westra
Dat is een goeie. Van nature zijn de podia een verantwoordelijkheid van de gemeente. Daar hebben wij in feite weinig mee te maken. Maar je kunt wel bij een initiatief, zoals van die vereniging van de podia, kijken of het handig is om een bepaalde subsidie te geven om iets tot stand te brengen. Bijvoorbeeld voor een gezamenlijk kaarten- of ticketingsysteem. Als het gemeente-overstijgend is, dus voor de hele provincie, zou je daar een bijdrage aan kunnen leveren.

Bas Verberk
Er komt straks waarschijnlijk een uitgangspuntennota voor het nieuwe cultuurbeleid in Gelderland. Ik weet niet zo goed hoe hier de procedure is. Daarin komen als het goed is wat punten uit het coalitieakkoord naar voren en worden daarin verder uitgewerkt. U moet daar als Statenleden dan over in debat met elkaar. U zegt net: ik werk als directeur bij Saxion op een heel ander terrein. Hoe kunt u uw woordvoering bepalen op zo’n complex onderwerp als cultuur zonder dat u zelf een expert bent?

René Westra
Je bent als politicus niet de deskundige. Als politicus moet je een afweging maken: wat is het publieke belang en welke middelen hebben we daarvoor beschikbaar? Die afweging vereist van mij en mijn collega’s dat we niet alleen in het Provinciehuis zijn, maar vooral ook kijken naar wat er gebeurt in de omgeving. Wij kijken wat er speelt in de samenleving.

Bas Verberk
Komt er vanuit bepaalde instellingen dan ook een reactie op die uitgangspunten richting Statenleden? Schrijven ze brieven? In de Tweede Kamer waren bij de afgelopen bespreking van een uitgangspuntennota iets van honderd position papers naar de Kamer gestuurd. Hoe gaat dat in de provincie?

René Westra
Dat kennen wij hier ook. In de vorige periode hebben wij het cultuurbeleid opgesteld. Op een aantal terreinen binnen cultuur wilden we graag een aantal uitgangspunten. Er zijn allerlei inspiratiesessies geweest met het werkveld. Daar konden wij ook bij zijn. Zo kreeg je een culturele kaart van Gelderland en die ga je vervolgens verder inkleuren. Dat kan betekenen dat je iets gaat doen aan het subsidiebeleid, maar het kan ook zijn dat je de keuze maakt om iets niet meer te doen om iets anders te kunnen financieren. Daarna komt er een voorstel van Gedeputeerde Staten naar Provinciale Staten. Dat bespreken we in de commissie. We hebben nu een iets andere cyclus: eerst een voorbereidende fase, dan een oriënterende fase om te bepalen wat je ervan vindt en uiteindelijk wordt een definitieve beslissing genomen in Provinciale Staten. Zeker in de eerste fase kan iedereen inspreken, petities aanbieden etc. Dat is het moment waarop je ook heel gericht een aantal instellingen zou kunnen horen.

Bas Verberk
Is dat efficiënt? Als een instelling komt inspreken, heeft men dan het gevoel dat dat invloed heeft op het uiteindelijke beleid?

René Westra
Als ik heel eerlijk ben, is succes niet altijd verzekerd. Als ik de verantwoordelijke van een culturele instelling zou zijn, zou ik, met de kennis die ik nu heb, kijken hoe ik de politiek zou willen benaderen, hoe ik op de politieke agenda zou willen komen. Dan zou ik veel nadrukkelijker de politiek eerder informeren, bijvoorbeeld ze uitnodigen voor een werkbezoek. Ik zou ook het coalitieakkoord bekijken om te weten wat er leeft in de politiek. Ik zou zo’n Statenlid bellen om te vragen wat er bij hen gebeurt. Welke documenten worden er op de agenda van de Staten gezet? En dan kijken hoe ik kan bereiken wat ik zou willen bereiken. Ik heb zelf ervaren dat een werkbezoek vaak zeer effectief is. Een enkel klein podium moet niet de Staten uitnodigen, maar de vereniging moet dat wel doen en de meerwaarde aan de Staten laat zien. Samen hierop acteren en laten zien dat je voor de hele provincie staat. Let wel, de Staten komen uit de hele provincie, dus iemand uit Winterswijk, Arnhem en Zaltbommel moet het gevoel hebben: dit voorstel raakt ons allen, dus het is een goed voorstel. Als het dan ook nog past binnen de begroting, dan doe je handige dingen.

Bas Verberk
Hoe voorkom je dat het in een leegte blijft hangen? Hoe zorg je dat er uit een kopje koffie en rondleiding in het theater nog iets voortkomt, zodat het echt op de agenda komt te staan?

René Westra
Als het goed is, heb je bijvoorbeeld bij een werkbezoek de commissie uitgenodigd. Niet alleen om iets te laten zien, maar ook om een vraagstuk aan de commissie mee te geven: dit is ons probleem en zouden jullie daarover willen nadenken? Of heel concreet, zouden jullie voor dit specifieke punt een oplossing kunnen vinden? Vaak is er ook ambtelijke ondersteuning bij. En dan kan het zijn dat men zegt: dit herkennen we. Zo niet: is het mogelijk dat de Staten daar aandacht voor vragen? Ik weet zeker dat er meer behoefte is dan wij aan functionele middelen hebben. En het is aan ons, in eerste instantie aan het college, om te komen tot een aantal goede criteria.

Bas Verberk
Ik heb ook nog een vraag die wat meer op de VVD toegespitst is. In jullie verkiezingsprogramma voor de afgelopen verkiezingen stond in het kopje cultuur redelijk wat, wat gericht was op de toplaag, zoals Het Gelders Orkest en trots op Introdans. Daarin ontbrak eigenlijk een visie op de laag daaronder, dus talentontwikkeling en cultuureducatie. Komt dat omdat dat geen rol is voor de provincie of omdat u vindt dat de gemeenschap daar minder in moet investeren?

René Westra
Fijn dat je het hebt gelezen. Cultuur heeft twee elementen. Cultuur is essentieel voor de aantrekkingskracht van de provincie en voor de ontwikkeling van de Gelderse burger. Het eerste is een niet te onderschatten economische waarde. Dat geldt vooral voor de grote instellingen als HGO, Introdans, wat top is, en Oostpool. Zonder die voorzieningen mis je wat. Zeker de grote steden verwachten dat.

Bas Verberk
Waar ik op doel is dat Het Gelders Orkest en Introdans het eindpunt van de keten is. Daar zitten professionele musici en dansers en die hebben in die jaren daarvoor allerlei opleidingen genoten, of misschien al op de middelbare of basisschool zowel binnen- als buitenschoolse cultuureducatie. Investeert de provincie daarin of zorgt ze voor een goede structuur, juist omdat het eindpunt van de keten niet tot stand kan komen zonder in het voortraject te investeren?

René Westra
Wij subsidiëren behoorlijk de bibliotheekorganisaties, maar ook de culturele organisaties in de hele provincie. Wat wij niet doen, is de exploitatie van bijvoorbeeld muziekscholen ondersteunen. Dat vinden we iets voor de gemeente.

Bas Verberk
Ik ga nog even terug naar de politieke beïnvloeding en daar gaan we mee afronden. Een tip en een flop voor iemand die iets op de politieke agenda wil krijgen van Provinciale Staten?

René Westra
Ik wil het anders formuleren: het gaat over de verwachtingen. Als je een mail stuurt naar een Statenlid en denkt dat het daarmee is opgelost: die kans is niet zo groot. Wij krijgen heel veel mails uit de hele provincie met allerlei verzoeken, allerlei gedachten. Denk vooral na wat je wilt bereiken en welke route het handigst is. Schroom niet om een politicus op te bellen, daarvoor zijn wij er. Maar realiseer je wel dat de meesten er gewoon een baan naast hebben, dus het kan soms niet uitkomen, maar ik bel altijd terug. Heb realistische verwachtingen; wij zijn geen tovenaars en hebben ook niet thuis een zak met geld staan, waaruit we subsidies kunnen geven. Maar we hebben wel onze ogen en oren opstaan om te kijken welke signalen er zijn en hoe we daar op een goede wijze mee kunnen omgaan. Eerlijk, wij zijn met heel veel plezier volksvertegenwoordiger. Dat heeft er ook mee te maken dat ik het leuk vind om dat soort vraagstukken op te lossen en mensen blij te zien worden.

Bas Verberk
Dat lijkt me een mooie afsluiting. Hartstikke bedankt voor dit gesprek. Wie weet, krijgt het nog een mooi vervolg in de vorm van een telefoontje.

René Westra
Dat is goed, ik hoor het wel. Dank je wel.

Bas Verberk
Hopelijk vond je het een interessante podcast. Als je nog opmerkingen of vragen hebt naar aanleiding van deze podcast, neem dan contact met me op. De mensen die reces of vakantie hebben, wens ik een heel fijne zomer en graag tot de volgende podcast.