Non-formele cultuureducatie bestaat uit kunstactiviteiten in de vrije tijd met een educatief doel. De deelnemers aan deze activiteiten willen iets leren. Dat kan kortstondig of gedurende een lange periode zijn, individueel of in groepsverband en is bestemd voor alle leeftijden.

Dit nieuwe beroepsprofiel schetst een beeld van de competenties van een kunstvakdocent in een non-formele setting. Door te beschrijven welke educatieve kennis, vaardigheden en attitudes nu en in de toekomst nodig zijn, ontstaat een beeld dat richting geeft en als inspiratiebron kan dienen.

Bijna de helft van de kunstvakdocenten in de non-formele cultuureducatie is vakbekwaam in één of meerdere kunstdisciplines via een formele opleiding. De praktijk leert dat ook docenten zonder een formele opleiding, bijvoorbeeld autodidacten, in het non-formele cultuurveld doceren. Het beroepsprofiel kan beide typen docenten ondersteunen en inspireren.

Mede op verzoek van de sector begon LKCA met het uitwerken van het beroepsprofiel van de kunstvakdocent in een non-formele setting. Onderzoeksbureau Sardes ging aan de slag met deze opdracht. Het beroepsprofiel is tot stand gekomen in samenwerking met experts uit het werkveld.

In 2016 publiceerde LKCA vijf beroepsprofielen: Schetsen van de Beroepspraktijk. Een richtinggevend hulpmiddel voor opleidingen en cultuurprofessionals die zich bezighouden met kunst- en cultuureducatie op school of in de vrije tijd. In datzelfde jaar publiceerden we ook de ‘Handreiking Basis voor Cultuureducatie’, met een duidelijke visie op de ontwikkelingen binnen het werkveld cultuureducatie. Deze documenten bewezen de afgelopen jaren hun waarde bij het duiden van ontwikkelingen in het cultuurveld en het onderwijs. De kunstvakdocentopleidingen gebruikten de Schetsen in hun traject van accreditatie. De Schetsen gaven een beeld van de beroepspraktijk waarin een afgestudeerde student zich moet kunnen redden.

Ondertussen heeft de tijd niet stil gestaan. We merken dat er inmiddels behoefte is aan actuele en meer gedifferentieerde profielen. Ook maatschappelijke ontwikkelingen (denk aan de curriculumherziening, het toenemend lerarentekort, de aandacht voor het sociaal-emotioneel welbevinden en de rol die cultuureducatie daarin kan spelen of andere verbindingen met zorg en welzijn) zorgen voor een verandering in het werk van de cultuurprofessional.

Eind september’24 presenteerden LKCA en Sardes tijdens een LKCAtelier de hoofdlijnen van de twee nieuwe beroepsprofielen voor kunstvakdocenten: voor het voortgezet onderwijs en voor de vrije tijd (ook wel non-formeel). In dit verslag ‘De bagage voor kunstvakdocenten in vo en vrije tijd’ lees je, naast de hoofdlijnen, ook de eerste reacties uit het werkveld op de profielen.

_{*Tegelijkertijd met dit beroepsprofiel is een opleidingsprofiel voor kunstvakdocentenopleidingen verschenen. Dat profiel moet ervoor zorgen dat studenten over de juiste competenties beschikken om startbekwaam het werkveld in te stromen. Tijdens de totstandkoming van beide profielen is afgestemd, want er zijn uiteraard grote raakvlakken.}