Werken in de wijk met kunst en cultuur
Onderstaande tips zijn afkomstig uit intervisiebijeenkomsten van de landelijke kennisdelingsdagen programma Cultuurparticipatie 2021-2024. In deze intervisiesessies delen professionals uit cultuur, zorg en welzijn hun vraagstukken én inzichten over een maatschappelijk thema met elkaar.
Uit sessie 12 april 2022:
“Hoe bereik je buurtbewoners met een achterstand tot cultuur en hoe krijg je ze in beweging om actief te participeren?”
Tips:
- Ga de wijk in en luister naar de verhalen. Door vertrouwen op te bouwen, komt er écht wat. Beheers de natuurlijke neiging om iets te verzinnen.
- Betrek weggeefwinkels en hun publiek bij je vraag. Zij hebben al ingangen die je kunt benutten.
- Stel met behulp van sleutelfiguren in de wijk een klankbordgroep samen van bewoners die interesse hebben in cultuur maar nu nog niet participeren.
- Bel aan, liefst samen met een al actieve buurtbewoner. Door mensen een duidelijke uitnodiging te geven om met jou in gesprek te gaan, kom je erachter wat er speelt.
- Denk na over de bottom-up ruimte binnen de top-down aanpak: met een open houding kan top-down ook ruimte scheppen. Maak duidelijk dat er ruimte is voor eigen ideeën.
- Investeer in tijd en aandacht voor de bewoners. Benadruk het positieve en bestaande interesses en talenten. Neem de vraag ‘Wat maakt je blij’ als ingang voor een gesprek.
- Laat mensen uit de doelgroep meedenken in de opzet van het programma.
- Breng de passies en kwaliteiten van buurtbewoners in kaart, eventueel met behulp van welzijnspartners.
- Wees helder over waaraan je precies wilt dat bewoners deelnemen (wat is ‘cultuur’)
- Breng de drempels in kaart die ze ervaren om deel te nemen.
- Volg ook jouw eigen passie en interesse. Volg je eigen energie, daar zit je motor.
- Informeer je over de visie/thema’s van de grote welzijnspartner in de regio (leefbaarheid, veiligheid) en ga in gesprek over hoe je daar met cultuur op aan zou kunnen haken.
- Kijk naar wat er al is: bewoners doen echt al heel veel, alleen is dat niet altijd zichtbaar, Breng talenten voor het voetlicht.
- Denk niet in doelgroepen. Benader bewoners als de unieke individuen die ze zijn.
“Hoe zet ik, als intermediair, een eerste stap om met de bewoners aan leefbaarheid te werken door middel van kunst en cultuur?“
Tips:
- Breng het begrip leefbaarheid tot leven door op onderzoek uit te gaan in de wijk: wat betekent dit voor de bewoners? Wat voor beelden, ideeën, gedachten, gevoelens hebben zij daarbij? Doe ook (voor)onderzoek naar de feiten/statistieken/gegevens over de leefbaarheid in de wijk.
- Leg contact en overleg met sleutelfiguren en de sociaal werker in de buurt om het draagvlak voor jouw idee groter te maken.
- Organiseer een of twee open brainstormsessies per doelgroep (jongeren/eenzame ouderen/aanwezige cultuurorganisaties) en probeer de ideeën die daaruit komen te bundelen in een eerste projectplan/advies voor de wijk.
- Organiseer een ontmoetingsmoment met kunst en cultuur dat aansluit bij de thema’s die spelen in de wijk. Doe dit samen met welzijnspartners en de bewonerscommissie.
- Laat de bewoners met een aantal ‘best practises’ zien wat mogelijkheden en resultaten kunnen zijn van kunst en cultuur.
- Een eerste haakje kan bijvoorbeeld zijn de verfraaiing van de wijk die door bewoners wordt opgepakt. Kun je daar een beeldend kunstenaar aan koppelen?
- Ga de wijk in om bewoners te leren kennen. Leg ook contact met de (welzijns)organisaties die al veel weten over wie er wonen, wie de sleutelfiguren zijn, welke thema’s er leven, enz.
- Zorg dat de mensen die je wilt betrekken niet alleen informatie krijgen, maar ook een gezamenlijke ervaring.
- Werk goed samen met de lokale welzijnswerkers om ook de minder assertieve bewoners te kunnen bereiken.
- Betrek lokale amateurkunstverenigingen, koren, orkesten, enz. Zij kunnen helpen om een beeld te geven van de mogelijkheden met kunst en cultuur en ook inspiratie en ‘schwung’ genereren. Verenigingen zijn ook goede partners in het kader van duurzaamheid: een vereniging blijft bestaan na afloop van het project.
- Neem er de tijd voor. Wil je het goed doen, dan is het niet in een paar weken geregeld.