Ouderen en cultuur: tips voor beleid
artikel
Bijgewerkt op:
Gepubliceerd:
Met welk beleid kun je de cultuurdeelname van ouderen in je gemeente bevorderen? Lees de tips van ervaren collega’s uit het beleidsveld.
Oriëntatie en samenwerking
- Zoek verbinding met andere beleidssectoren. Vooral welzijn, gezondheidszorg en sociaal-maatschappelijk beleid bieden aanknopingspunten voor cultuurdeelname.
- Zoek die verbinding vanuit specifieke thema’s, zoals preventie, dementie, eenzaamheid, zelfredzaamheid of vrijwilligersbeleid.
- Organiseer rondetafelgesprekken tussen jouw gemeente/buurgemeenten en instellingen op het gebied van cultuur, zorg en welzijn. Benut de bestaande overlegstructuren waar partijen al bij elkaar zitten om ook cultuurdeelname van ouderen te bespreken.
- Leg verbinding tussen de diverse initiatieven die ontstaan en creëer gespreksgelegenheden, zoals rondetafelgesprekken. Nodig cultuurinstellingen uit om met plannen voor ouderen te komen om zo ook de beleidsmakers uit andere domeinen te inspireren.
- Betrek vanaf het eerste moment de welzijnsinstellingen bij het formuleren van beleid.
- Benut het politieke krachtenveld: een wethouder is te activeren richting gemeenteraad door hem gedegen te informeren over de opbrengsten van cultuurparticipatie door ouderen. Dit helpt om vervolgens financiën vrij te maken bij een begrotingsbespreking.
- Informeer je over het standpunt van lokale politici om draagvlak te peilen. Hoe staan de verschillende politieke partijen in de gemeenteraad en in het college van burgemeester en wethouders tegenover het stimuleren van cultuurdeelname voor ouderen?
- Neem voldoende tijd om de verschillende samenwerkingspartners te leren kennen. Welke ambities en denkbeelden hebben zij? En welke samenwerkingsvorm past daarbij?
- Kijk ook even naar de Nederlandstalige checklist voor Age-friendly Cities van de WHO. Deze geeft een goed inzicht in alle aspecten die een rol spelen in het ‘age friendly’ maken van je gemeente.
Informatie
- Zorg dat je een goed beeld hebt van het profiel van de oudere inwoners van je gemeente.
- Wees alert op beleidswijzigingen van de gemeente en hoe cultuurdeelname door ouderen daarin een plek kan krijgen.
- Denk bij het verzamelen van informatie aan onderzoeksstages door studenten van opleidingen in de sociale- en culturele sector (hogescholen, universiteiten). Zo werkt de gemeente Emmen samen met de Hanze Hogeschool en Universiteit Groningen in het onderzoeksprogramma Healthy Aging.
De ouderen
- Bevraag actief de ouderen, bijvoorbeeld door bewoners uit te nodigen voor een focusgroep, via een steekproef uit de burgerlijke stand. Zo hoor je niet alleen de visie van actieve ouderen, die je vaak tegenkomt in de Wmo-raden en ouderenbonden. En krijg je een goede kijk op wat er leeft en wat er nodig is.
- Belangrijke vindplaatsen voor ouderen die mee kunnen doen zijn: wijkbureaus en organisaties voor cultuur, zorg en welzijn, verzorgingshuizen, revalidatiecentra, voedselbanken, buurtcentra, huisartsen, sociale wijkteams, verenigingen, bibliotheken, sport- en hobbyclubs, vrijwilligersorganisaties, ouderenorganisaties en ouderenbonden.
- Benut de oudere vrijwilligers als link tussen culturele partijen en ouderengroepen om behoeften te peilen en de mogelijkheden te toetsen.
- Werk samen met actieve ouderen. Zij weten de weg naar geïsoleerde, eenzame ouderen veel beter te vinden, en de kans bestaat dat ze later ook zelf tot die groep gaan behoren.
- Richt je ook op de vitale oudere, met een goede opleiding en hoog inkomen. Dit is voor culturele instellingen een kans om de vergrijzing te verzilveren.
Plan
- Onderzoek de samenstelling van de doelgroep en informeer je met name goed over de mate van kwetsbaarheid . Elke vorm van kwetsbaarheid vraagt om ander beleid. Bij fysieke kwetsbaarheid moet gemeentelijk cultuurbeleid de afstand tot de culturele activiteiten overbruggen. Bij cognitieve kwetsbaarheid gaat het om het genereren van bekendheid met het aanbod. Sociale kwetsbaarheid vraagt vooral om laagdrempeligheid. Bij psychische kwetsbaarheid kunnen beleidsmakers kunst als middel inzetten.
- Neem naast expertise en middelen, ook de manier van aansturen en rapportage van resultaten mee in een plan van aanpak.
- Denk naast budget van samenwerkingspartners ook aan inzet van uren, adresbestanden en faciliteiten zoals ruimtes, vervoer, materialen.
- Betrek ook activiteiten in het plan die bottom-up ontstaan, vanuit de ouderen zelf, bijvoorbeeld via wijkfondsen.
- Geef in je plan duidelijk aan wat de situatie is in de vorm van een SWOT-analyse: de sterktes (Strengths), zwaktes (Weaknesses) versus kansen (Opportunities) en bedreigingen (Threats). Het doel van deze analyse is om een goed gefundeerde strategie voor de toekomst op te stellen.
Lees meer
Nooit te oud voor cultuur (LKCA, 2016)
artikel
Bijgewerkt op:
Gepubliceerd:
opinie
publicatie
Reageer (je reactie verschijnt na goedkeuring, vanwege spam)